Malavi
From Wikipedia, the free encyclopedia
Lýðveldið Malavi ella bara Malavi (chichewa: Dziko la Malaŵi, enskt: Republic of Malaŵi), er eitt lítið land í Eysturafrika. Malavi hevur mark við Tansania í norðri, Sambia í vestri og Mosambik í suðri. Høvuðsstaður er Lilongwe. Lilongwe hevur umleið 866 túsund íbúgvar. Malavi hevur umleið 20 mió. íbúgvar (2020). Almennu málini eru tvey í tali, chichewa og enskt. Miðallívsævin í landinum er 43.45 ár. 37.30 prosent av fólkinum eru ikki lesifør. Sjúkur sum malaria eru vanligar, heilsuverkið er lítið ment og sjúkraviðgerð er ikki ókeypis. 28 % av teimum, sum doyggja á sjúkrahúsi, doyggja av malariasjúku. Tað eru ikki øll, sum hava ráð at fara á sjúkrahús, og tí koma nógvir sjúklingar ongantíð á sjúkrahús. Børn og kvinnur við barn eru í størsta vandabólkinum at fáa malaria. Malavi hevur eisini í fleiri ár verið illa plágað av eyðkvæmi.
| |||
Tjóðarslagorð: Unity and Freedom | |||
Tjóðsangur: Oh God Bless Our Land of Malawi | |||
Alment mál | Chichewa og enskt | ||
Høvuðsstaður | Lilongwe | ||
Forseti | Lazarus Chakwera | ||
Kongur | Charles III | ||
Fullveldi | 6. juli 1964 (frá Stóra Bretland) | ||
Vídd - tilsamans - vøtn (%) |
118,484 km² 20.6 % | ||
Íbúgvar - tilsamans 2020 - tættleiki |
20,091,635 123/km² | ||
Gjaldoyra | Malaviskur kwacha (MWK) | ||
Tíðarøki | UTC +2 | ||
Økisnavn á alnetinum | .mw | ||
Telefonkota | +265 | ||
Tað búgva 20 milliónir fólk í Malavi, og er eitt av fátakastu londum í heiminum. Eitt av teimum tryggastu og friðarligastu londunum politiskt í hesum parti í Afrika er Malavi, ið er á háslættanum í syðra enda á Stóra Rivudali. Tey seks størstu fólkasløgini semjast væl. Búskaparliga grundarlagið í Malavi er landbúnaður, men landið roynir at menna aðrar vinnur, t.d. matvøruídnaðin. Tey eru farnir at niðursjóða frukt og gera matolju, framgongd er eisini í námsvinnuni og øðrum ídnaði. Hóast viðurskiftini við grannalondini hava verið ring, tók Malavi ímóti meiri enn einari millión flóttafólkum, ið flýddu undan borgarakrígnum í Mosambik.
Heili 88% av fólkinum í Malavi búgva á bygd, og fáastaðni í Afrika hevur býarvøksturin verið so lítil. Mesta fólkið býr á láglendinum, kallað dambos, har jørðin stendur undir í vatni í regntíðini. Vanliga eru bygdirnar smáar, og bygdarfólkið nær skylt. Mótsett øðrum londum í Afrika liva størstu fólkasløgini í Malavi - chewas, nyanja, tumbuka, tonga, ngonis og yao - saman í sátt og semju.
Hetta landið er á stødd umleið tvær ferðir sum Danmark og við einum fólkatali, sum í dag telur góðar 20 milliónir menniskju. Malavi verður í ST høpi mett at vera millum fátækastu lond í heiminum.