نقطه سهگانه
From Wikipedia, the free encyclopedia
نقطه سهگانه (به انگلیسی: Triple point)، دما و فشاری است که در آنها، سه فاز ماده، در تعادل ترمودینامیکی هستند. بهطور کلی، یک ماده با p فاز، نقطه سهگانه دارد.
افزونبر نقطه سهگانه برای فازهای جامد، مایع و گاز، یک نقطه سهگانه ممکن است بیش از یک فاز جامد را شامل شود؛ در مواد با چندریخت چندگانه. برای نمونه، هلیوم-۴، یک نقطه سهگانه دارد که شامل دو فاز سیال است (نقطه لاندا).[1]
از نقطه سهگانه آب برای تعریف کلوین، واحد پایه دمای ترمودینامیکی در سیستم بینالمللی واحدها (SI) استفاده شدهاست.[2] نقطه سهگانه آب، بهجای اندازهگرفتن، تعریف شد، اما، ۲۰۱۹، با بازتعریف واحدهای پایه SI، تغییر یافت. از نقاط سهگانه چندین ماده برای تعریف نقاط در مقیاس بینالمللی دمای ITS-90 استفاده میشود، مانند نقطه سهگانه هیدروژن (۱۳٫۸۰۳۳K)، یا نقطه سهگانه آب (۲۷۳٫۱۶ K یا ۰٫۰۱ درجه سانتیگراد یا ۳۲٫۰۱۸ درجه فارنهایت).
اصطلاح «نقطه سهگانه» را، ۱۸۷۳، جیمز تامسون، برادر لرد کلوین پیش نهاد.[3]