فهرست زنان برنده جایزه نوبل
From Wikipedia, the free encyclopedia
جایزههای نوبل جوایزی هستند که سالانه توسط فرهنگستان پادشاهی علوم سوئد، آکادمی سوئد، مؤسسهٔ کارولینْسکا، و کمیتهٔ نوبل نروژ به افرادی که مشارکتهای مهمی در شیمی، فیزیک، ادبیات، فیزیولوژی و پزشکی و اقتصاد داشته باشند اهدا میشوند.[1] جایزهٔ نوبل اقتصاد در سال ۱۸۹۵ توسط آلفرد نوبل بنیانگذاری شد. او در وصیتنامهاش ذکر کرد که این جایزه توسط بنیاد نوبل داده شود. جایزهٔ نوبل اقتصاد یا «جایزهٔ بانک مرکزی سوئد» برای یادبود آلفرد نوبل در ۱۹۶۸ توسط بانک مرکزی سوئد برای مشارکتهای قابل توجه در امر اقتصاد بنا نهاده شد.[2] هر جایزه را کمیتهٔ خاصی اهدا میکند: فرهنگستان پادشاهی علوم سوئد جایزههای فیزیک و شیمی و اقتصاد، آکادمی سوئد جایزهٔ ادبیات، مؤسسهٔ کارولینْسکا جایزهٔ نوبل فیزیولوژی و پزشکی، و کمیتهٔ نوبل نروژ جایزهٔ صلح را اهدا میکنند.[3] هر برنده، یک مدال، دیپلم افتخار و مقداری جایزهٔ نقدی ـ که میزان آن هر ساله متفاوت است ـ دریافت میکند.[2] تا سال ۲۰۱۵، جایزهٔ نوبل به ۸۲۲ مرد، ۴۸ زن و ۲۶ سازمان رسید.[4][5][6] از میان زنان، ۱۷ تن جایزهٔ صلح، ۱۴ زن جایزهٔ ادبیات ۱۲ تن جایزهٔ فیزیولوژی و پزشکی، ۴ زن جایزهٔ شیمی، ۳ زن جایزهٔ فیزیک، و یک زن جایزهٔ اقتصاد را دریافت کردهاند.[5][7] نخستین زنی که جایزهٔ نوبل را دریافت کرد ماری کوری بود که موفق شد به همراه همسرش پیر کوری و آنری بکرل در سال ۱۹۰۳ جایزهٔ نوبل فیزیک را دریافت کند.[5][8] ماری کوری در سال ۱۹۱۱ نیز جایزهٔ شیمی نوبل را دریافت کرد و به تنها زنی تبدیل شد که برندهٔ ۲ جایزهٔ نوبل شدهاست. ایرن ژولیو-کوری، دختر ماری کوری، نیز در ۱۹۳۵ جایزهٔ نوبل شیمی را برد و این دو تنها مادر و دختری هستند که جایزهٔ نوبل را دریافت کردهاند.[5] سال ۲۰۰۹ سالی بود که بیشترین جایزهٔ نوبل را برای زنان به ارمغان آورد، به طوری که در آن سال ۵ زن موفق به کسب این جایزه شدند. دانا استریکلند و فرانسیس آرنولد و نادیا مراد آخرین زنانی هستند که جایزهٔ نوبل را دریافت کردهاند.