رجب طیب اردوغان
دوازدهمین رئیسجمهور ترکیه از ۲۰۱۴ / From Wikipedia, the free encyclopedia
رجب طیب اردوغان (ترکی استانبولی: Recep Tayyip Erdoğan؛ زادهٔ ۲۶ فوریهٔ ۱۹۵۴ در گونیسو) سیاستمدار اهل ترکیه است که از سال ۲۰۱۴ بهعنوان دوازدهمین رئیسجمهور ترکیه فعّالیت میکند. او پیشتر از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۴ نیز نخستوزیر ترکیه و از سال ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۸ شهردار استانبول بود.[1][2] وی همچنین رهبر و یکی از بنیانگذاران حزب عدالت و توسعه است.
رجب طیب اردوغان | |
---|---|
دوازدهمین رئیسجمهور ترکیه | |
آغاز به کار ۲۸ اوت ۲۰۱۴ | |
نخستوزیر | احمد داووداغلو (۲۰۱۴–۲۰۱۶)بنعلی ییلدیریم (۲۰۱۶–۲۰۱۸) |
معاون رئیسجمهور | فوات اوکتای (۲۰۱۸–۲۰۲۳) جودت یلماز (۲۰۲۳–اکنون) |
پس از | عبدالله گل |
بیست و پنجمین نخستوزیر ترکیه | |
دوره مسئولیت ۱۴ مارس ۲۰۰۳ – ۲۸ اوت ۲۰۱۴ | |
رئیسجمهور | احمد نجدت سزرعبدالله گل |
پس از | عبدالله گل |
پیش از | احمد داووداغلو |
رهبر حزب عدالت و توسعه | |
آغاز به کار ۲۱ مه ۲۰۱۷ | |
پس از | بنعلی ییلدیریم |
دوره مسئولیت ۲۷ اوت ۲۰۱۴ – ۱۴ اوت ۲۰۰۱ | |
پس از | تأسیس شد |
پیش از | احمد داووداغلو |
عضو مجلس بزرگ ملی | |
دوره مسئولیت ۹ مارس ۲۰۰۳ – ۲۸ اوت ۲۰۱۵ | |
حوزه انتخاباتی | سیرتاستانبول |
شهردار استانبول | |
دوره مسئولیت ۲۷ مارس ۱۹۹۴ – ۶ نوامبر ۱۹۹۸ | |
پس از | نورتین سوزن |
پیش از | علی مفیت گورتونا |
رئیس سازمان دولتهای ترک | |
دوره مسئولیت ۱۲ نوامبر ۲۰۲۱ – ۱۱ نوامبر ۲۰۲۲ | |
پس از | الهام علیاف |
پیش از | شوکت میرضیایف |
اطلاعات شخصی | |
زاده | ۲۶ فوریهٔ ۱۹۵۴ (۷۰ سال) گونیسو، ریزه، ترکیه |
حزب سیاسی | حزب عدالت و توسعه (۲۰۰۱–۲۰۱۴، ۲۰۱۷–تاکنون) |
دیگر عضویتهای سیاسی | حزب نجات ملی (قبل از ۱۹۸۳)حزب رفاه (۱۹۸۳–۱۹۹۸)حزب فضیلت (۱۹۹۸–۲۰۰۱) |
همسر(ان) | امینه گلباران (ا. ۱۹۷۸) |
فرزندان | ۴ |
خویشاوندان | سلجوق بیرقدار (داماد)برات البیرق (داماد) |
اقامتگاه | مجتمع ریاستجمهوری، آنکارا |
محل تحصیل | دانشگاه مرمره |
امضا | |
وبگاه |
اردوغان در سال ۲۰۱۴ رئیسجمهور ترکیه شد. دوران ریاستجمهوری او شاهد عقبنشینی دموکراتیک و مقدار بیشتری شیوهٔ اقتدارگرایی در حاکمیت بود و به سوءاستفاده از حقوق بشر، سرکوب مخالفان و سرکوب آزادی بیان متهم شدهاست.[3] او بابت واکنشش به چندین مسئله از قبیل اعتراضات پارک گزی، کودتای نافرجام ۲۰۱۶، سیاستهای اقتصادیش و درگیریهای سوریه مورد انتقاد قرار گرفتهاست. اعتقاد بر این است که کارهای او در نتایج بد انتخابات محلی ۲۰۱۹ — که حزب او برای نخستین بار در ۱۵ سال گذشته قدرت را در شهرهای بزرگ بهنفع احزاب مخالف از دست داد — نقش داشتهاست.[4] اردوغان از همهپرسی ۲۰۱۷ پشتیبانی کرد، نظام پارلمانی ترکیه را به نظام ریاستی تغییر داد، و محدودیت دوره ریاست دولت (دو دوره پنج ساله کامل) را معرفی و اختیارات قوهٔ مجریه را بهشدت بیشتر کرد.[5] این سیستم حکومتی جدید پس از انتخابات سراسری ۲۰۱۸ که در آن اردوغان رئیسجمهور اجرایی شد، به اجرا درآمد. اما حزب او از آن هنگام اکثریت پارلمان را از آن زمان از دست داد و در حال حاضر با حزب حرکت ملی در ائتلاف است.[6] او استقلال بانک مرکزی را (بهویژه در سال ۲۰۱۸) کاهش داده و نوعی سیاست پولی بسیار نامتعارفی را دنبال کردهاست که منجر به نرخ تورم بالا و کاهش ارزش لیره ترک شدهاست. او از سال ۲۰۲۰ مسئولیت واکنش ترکیه به همهگیری کووید-۱۹ و توزیع واکسیناسیون را عهدهدار بود. در زمینهٔ سیاست خارجی، در نتیجهٔ جنگ داخلی سوریه، ترکیه از سال ۲۰۱۴ به بزرگترین کشور میزبان پناهجویان تبدیل شد و عملیاتی را علیه دولت اسلامی، نیروهای دموکراتیک سوریه و نیروهای اسد به اجرا درآورد. بهدنبال تصویب قرارداد دریایی لیبی و ترکیه، این کشور برای حمایت از دولت به رسمیت شناختهشده از سوی سازمان ملل، کمکهای نظامی ارسال کردهاست. در پاسخ به حملهٔ ۲۰۲۲ روسیه به اوکراین، او با بستن تنگه بسفر به روی نیروهای کمکی دریایی روسیه، میانجیگری در یک معامله میان روسیه و اوکراین در مورد صادرات غلات و میانجیگری در تبادل اسرا واکنش نشان داد.[7]