اکسیژن یگانه
From Wikipedia, the free encyclopedia
اکسیژن یگانه یا اکسیژن منفرد (انگلیسی: Singlet oxygen) که بهطور سیستماتیک به نام دیاکسیژن (تک تک) و دیاکسیدن نامیده میشود، یک ماده شیمیایی معدنی گازی با فرمول O=O است (که همچنین به صورت (1
[O
2] یا 1
O
2) نوشته میشود که در یک حالت کوانتومی است که در آن همه الکترونها جفت اسپینی هستند. از نظر جنبشی در دمای اتاق ناپایدار است، اما سرعت پوسیدگی کند است.
اکسیژن یگانه | |
---|---|
Singlet oxygen | |
شناساگرها | |
ChEBI | CHEBI:26689 |
مرجع جیملین |
491 |
جیمول-تصاویر سه بعدی | Image 1 |
| |
| |
خصوصیات | |
فرمول مولکولی | O۲ |
جرم مولی | ۳۲ g mol−1 |
انحلالپذیری در آب | Reacts |
به استثنای جایی که اشاره شدهاست در غیر این صورت، دادهها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شدهاند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa) | |
Infobox references | |
|
پایینترین حالت برانگیختگی مولکول اکسیژن دو اتمی، حالت منفرد است. این گاز دارای ویژگی فیزیکی خاصی است که فقط بهطور نامحسوسی با حالت پایه سهگانه رایج O2 متفاوت است. با این حال، از نظر واکنش شیمیایی، اکسیژن منفرد نسبت به ترکیبات آلی واکنش پذیرتر است. این ماده مسئول تخریب نوری بسیاری از مواد است، اما میتواند در شیمی آلی در آمادهسازی سنتز آلی و فوتوداینامیک تراپی مورد استفاده سازنده قرار گیرد. مقادیر کمی از اکسیژن منفرد در اتمسفر بالایی و در جوهای آلوده شهری یافت میشود که اغلب در محیطهایی که ازون نیز تولید میکنند در آن به تشکیل نیتروژن دیاکسید[1]: 355–68 آسیب رسانی ریه کمک میکند، به عنوان مثال جنگلهای کاج با تخریب نوری تربانتین.
اصطلاحات «اکسیژن یگانه» و «اکسیژن سهگانه» از تعداد اسپینهای الکترون هر شکل برگرفته میشوند. منفرد فقط یک آرایش ممکن از اسپینهای الکترون با اسپین کوانتومی کل «۰» دارد، در حالی که سهگانه دارای سه آرایش ممکن از اسپینهای الکترونی با اسپین کوانتومی کل «۱» است که مربوط به سه حالت تبهگنی انرژی است.
در نماد طیفسنجی، پایینترین شکلهای یگانه و سهگانهٔ O2 به ترتیب دارای برچسب (1Δg) و (3Σ−
g), هستند.[2][3][4]