Txinatar konstelazio
From Wikipedia, the free encyclopedia
Txinako astronomia tradizionalak zeruko esfera asterismo edo konstelazioetan banatzeko sistema du, «ofiziala» bezala ezagutzen dena (txineraz 星官xīng guān)[1].
Txinako asterismoak, oro har, tradizio helenistikoaren konstelazioak baino txikiagoak dira. Song dinastiako (XIII. mendea) Suzhou planisferioak 283 asterismo erakusten ditu guztira, banako 1565 izar guztira[2]. Asterismoak lau taldetan banatzen dira: Hogeita Zortzi Jauregiak (二十八宿, Èrshíbā Xiù) ekliptikan zehar eta Iparraldeko Zeruko Hiru Esparruak. Hegoaldeko Zerua bosgarren talde gisa gehitu zen Ming dinastiaren amaieran, Europako izar-mapetan oinarrituta eta 23 asterismo gehigarriz osatuta.
Hiru Esparruak (三垣, Sān Yuán) Esparru Debekatu Morea hartzen du bere baitan, zeina Ipar Zeruko Poloan zentratzen den, izarrak urte osoan ikus daitezkeen eta horiek barne hartzen dituen beste biak zeruko ekuatorean dauden bitartean[3].
Hogeita Zortzi Jauregiek, hala, Txinatik ikusten diren —baina ez urte osoan zehar— izar horietarako erabiltzen den koordenatu ekliptiko bat osatzen dute, ilargiaren hilabetean zehar ilargiaren mugimenduan oinarrituta[4].