Europar Batasuna-Ukraina Asoziazio Akordioa
From Wikipedia, the free encyclopedia
Europar Batasuna eta Ukraina Elkartzeko Akordioa Europar Batasunaren (EB), Euratom, Ukrainaren eta EBko 28 estatu kideen artean (EB eta Euratomez gain zati bereiziak direnak) egindako Europar Batasuneko Elkartze Akordioa[1][2] da. Alderdien arteko elkarte politiko eta ekonomikoa ezartzen du. Akordioa 2017ko irailaren 1ean[3] sartu zen indarrean, eta, aurretik, zati batzuk behin-behinean aplikatu ziren. Alderdiek hitzeman zuten elkarren arteko lankidetzan aritzea eta bateratzeko konpromisoa hartu zuten politika ekonomikoan, legedian eta arlo anitzetako arauditan, besteak beste, langileen eskubideen berdintasuna, bisarik gabeko pertsonen zirkulaziorako urratsak, informazioa eta langileak trukatzea justiziaren arloan, Ukrainako energia azpiegituraren modernizazioa, Europako Inbertsio Bankurako sarbidea eta beste hainbat. Alderdiek ohiko goi bilerak eta ministroen, beste funtzionarioen eta adituen arteko bilerak egiteko konpromisoa hartu zuten. Akordioak, gainera, aldeen arteko Merkataritza Askeko Eremu Sakon eta Integrala ezartzen du[1][4][5].
Europar Batasuna-Ukraina Asoziazio Akordioa | |
---|---|
Mota | European Union Association Agreement (en) |
Denbora-tarte | 2014ko martxoaren 21a - |
Indarrean sartze | 2017ko irailaren 1a |
Kokaleku | Brusela |
Akordioak, bere politikak eta legedia Europar Batasunekoekin bateratzeko, erreforma ekonomiko, judizial eta finantzarioetara konprometitzen du Ukraina, eta konpromisoa hartzen du apurka-apurka EBko estandar tekniko eta kontsumitzaileetara egokitzeko[6]. EBk, bere aldetik, Ukrainari laguntza politiko eta finantzarioa, ikerketarako eta ezagutzarako sarbidea eta EBko merkatuetarako lehentasunezko sarbidea ematea onartzen du. Bi aldeek EBko Segurtasun eta Defentsa Politika Bateratuaren eta Europako Defentsa Agentziaren politiketara pixkanaka-pixkanakako bateratzea sustatzeko konpromisoa hartzen dute.
Akordioa bi hamarkada baino gehiagoren ostean iritsi da, bi alderdiek elkarren arteko lotura estuagoa hartu nahi izan dutenean. Alde batetik, Europar Batasunak bermatu nahi du Ukrainatik datozen aleen eta gas naturalaren inportazioak eta Ukrainara doazen ondasunen esportazioak eskualdeko ezegonkortasunaren mehatxurik ez izatea —azkenean ezegonkortasuna soziopolitikoen bidez murriztu daitekeela uste baitu— eta Ukrainan erreforma ekonomikoak egitea[7][8]. Ukrainak, berriz, bere Europar Batasunarekiko esportazioak areagotu nahi ditu merkataritza askeari etekina ateraz, kanpoko inbertsio desiragarriak erakarriz, eta ukrainar askok kultur lotura sendoa sentitzen duten entitate soziopolitiko batekin harreman estuagoak ezarriz. Mendebaldeko Ukraina, oro har, EBko kide izateko gogotsuagoa da Ekialdeko Ukraina baino[9][10].
Itunaren xedapen politikoak 2014ko martxoaren 21ean sinatu ziren, nahiz bere berrespena hainbat gertakarik geldiarazi zuten: Ukrainan iraultza eta orduko Ukrainako presidentea zen Viktor Janukovitx kanporatzea[11]. Janukovitxek, azken unean[12], akordioa sinatzeari uko egiteak eragin zuen kanporatze hori. Errusiak, Ukrainako bigarren merkataritza-kide handienak , Errusia, Bielorrusia eta Kazakhstango Aduana Batasunarekin elkartze bat aurkeztu zion alternatiba gisa[13][14]. 2014ko martxoaren 21etik aurrera, merkataritza-integrazioari buruzko gaiak alde batera utzi ziren aldi baterako (2014ko maiatzaren 25eko Ukrainako presidentetzarako hauteskundeen emaitzen zain), Europar Batasunak eta Petro Poroxenko Ukrainako presidente berriak Ukraina eta Europar Batasuna Elkartze Akordioaren atal ekonomikoa sinatu zuten arte 2014ko ekainaren 27an[2], eta Ukrainak EBko kide izateko "lehen urratsa baina erabakigarriena" zela adierazi zuen[15].
III., V., VI. eta VII. tituluak eta haiei lotutako Eranskinak eta Protokoloak 2014ko azaroaren 1etik aurrera behin-behinean aplikatzen dira, eta IV. titulua, berriz, 2016ko urtarrilaren 1etik aurrera[16] EBren eskumenei dagokien xedapenek. Xedapenak, formalki, 2017ko irailaren 1ean sartu ziren indarrean, sinatzaile guztiek Akordioa berretsi ostean[1].