Δεινόνυχος
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Δεινόνυχος (Deinonychus) είναι γένος σαρκοβόρων θηριόποδων δεινοσαύρων. Υπάρχει ένα επιβεβαιωμένο είδος, Deinonychus antirrhopus. Αυτός ο δεινόσαυρος, μήκους 3,4 μέτρων έζησε κατά τη διάρκεια του πρώιμου Κρητιδικού πριν 115-108 εκατομμύρια χρόνια πριν από το μεσο-Άπτιο και στο πρώιμο Άλβιο στάδιο. Απολιθώματα έχουν ανακαλυφθεί στις πολιτείες των Η.Π.Α Μοντάνα, Ουαϊόμινγκ και Οκλαχόμα σε βράχους των σχηματισμών Κλόβερλι και Άντλερς, αν και δόντια τα οποία πιθανόν να ανήκουν σε Δεινόνυχο έχουν βρεθεί πολύ μακρύτερα, ανατολικά στο Μέριλαντ.
Δεινόνυχος Χρονικό πλαίσιο απολιθωμάτων: Πρώιμο Κρητιδικό, 115–108Ma | ||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Σκελετός απολιθώματος Δεινόνυχου | ||||||||||||||||||
Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
Είδη | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
Η μελέτη του παλαιοντολόγου Τζων Όστρομ για το Δεινόνυχο στα τέλη της δεκαετίας του 1960, έφερε επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο οι επιστήμονες σκέφτονταν σχετικά με τους δεινόσαυρους, οδηγώντας στην «Διαφωτιστική Αναγέννηση των Δεινοσαύρων» και προκαλώντας τη διαμάχη γύρω από το αν οι δεινόσαυροι ήταν θερμόαιμοι ή όχι. Πριν από αυτό, η δημοφιλής αντίληψη για τους δεινόσαυρους ήταν αυτή των βραδυκίνητων ερπετόμορφων γιγάντων. Ο Όστρομ παρατήρησε το μικροκαμωμένο σώμα, τη λεία, οριζόντια στάση, την σπονδυλική στήλη, παρόμοια με αυτήν των στρουθιονιδών και – ιδιαίτερα – τα διευρυμένα αρπακτικά νύχια των ποδιών που υποδείκνυαν ένα δραστήριο, ευκίνητο θηρευτή.[1]
Η ονομασία «τρομερό νύχι» αναφέρεται στον ασυνήθιστα μεγάλο, σε σχήμα δρεπανιού, όνυχα του δεύτερου δακτύλου κάθε πίσω άκρου. Στο απολίθωμα YPM 5205 συντηρείται ένας μεγάλος καμπύλος όνυχας. Στη ζωή, οι αρχόσαυροι έχουν ένα κερατοειδές περίβλημα πάνω στο συγκεκριμένο κόκαλο που παρατείνει το μήκος του. Ο Όστρομ παρατήρησε νύχια κροκοδείλων και πτηνών και ανακατασκεύασε αυτό του YPM 5205 με μήκος πάνω από 120 χιλιοστά.[2] Το όνομα του είδους, antirrhopus σημαίνει «αντίρροπος» (αντισταθμιστής ισορροπίας) και αναφέρεται στην πρόταση του Τζων Όστρομ για τη λειτουργία της ουράς. Όπως σε άλλους δρομεοσαυρίδες, οι σπόνδυλοι της ουράς έχουν σειρές οστεοποιημένων τενόντων και επιμηκυμένες κοκάλινες αποφύσεις. Αυτά τα χαρακτηριστικά μετέτρεπαν, φαινομενικά, την ουρά σε ένα άκαμπτο αντιστάθμισμα, αλλά ένα δείγμα του στενά συγγενικού Βελοσιράπτορα (Velociraptor mongoliensis) (IGM 100/986), έχει ένα αρθρωτό ουραίο σκελετό που καμπυλώνει πλαγίως σε ένα μακρύ σχήμα S. Αυτό υποδεικνύει ότι στην πραγματικότητα η ουρά μπορούσε να περιστραφεί αριστερά ή δεξιά με υψηλό επίπεδο ευκαμψίας.[3]
Σε αμφότερους τους σχηματισμούς Κλόβερλι και Άντλερς, δείγματα Δεινόνυχου έχουν βρεθεί σε κοντινή απόσταση με αυτά του ορνιθόποδου Τενοντόσαυρου (Tenontosaurus). Δόντια που έχουν ανακαλυφθεί μαζί με απολιθώματα Τενοντόσαυρου καταδεικνύουν ότι είχαν θηρευθεί ή εξαλειφθεί από το Δεινόνυχο.