Канада
From Wikipedia, the free encyclopedia
Канада (Англи: Canada) — Хойто Америкын хойто хэһэгэй ехэнхи нютаг дэбисхэрые эзэлэн оршодог. Зүүн талаараа Атлантын далай, баруун талаараа Номгон далай, хойто талаараа Хойто мүльһэн далайнуудаар тус тус хүреэлэгдэнэ. Нютаг дэбисхэрээрээ дэлхэйдэ хоёрто ородог[12]. Канада баруун хойто ба урда талаараа АНУ-тай хилэ залгана.
Канада | |
---|---|
| |
Нийслэл |
Оттава 45°24′N 75°40′W |
Томо хото | Торонто |
Албан хэлэн | Англи • Франци |
Арад түмэн (2016)[2] |
Жагсаалта:
|
Шажан (2011)[3] |
|
Түрэ засаг |
Холбооной парламентын үндэһэн хуулита хаанта засаг[4] |
• Хаан |
III Чарльз |
• Амбан Захирагша |
Мэри Саймон |
• Юрэнхы Сайд |
Джастин Трюдо |
Уласай хурал | Парламент |
• Дээдэ танхим |
Сенат |
• Доодо танхим |
Ниитын Танхим |
Түүхэ | |
• Конфедераци |
1867 оной 7 һарын 1 |
• Вестминстерэй тогтоол |
1931 оной 12 һарын 11 |
• Эрхэ сүлөөнэй харти |
1982 оной 4 һарын 17 |
Дэбиcхэр газар | |
• Бүхэлидөө |
9,984,670 км2 (2) |
• Уһанай хуби (%) |
11.76 (2015)[5] |
• Ниитэ газарай талмай |
9,093,507 км2 |
Хүн зон | |
• Тоосоо Q1 2021 |
38,131,104 [6] (37) |
• Тоололго (2016) |
35,151,728[7] |
• Нягтарал |
3.92 |
ДНБ (ХАШТ) | 2021 оной тоосоо |
• Бүгэдэ |
$1.979 триллион[8] (15) |
• Нэгэ хүндэ |
$51,713[8] (20) |
ДНБ (нэрлэһэн) | 2021 оной тоосоо |
• Бүгэдэ |
$1.883 триллион[8] (9) |
• Нэгэ хүндэ |
$49,222[8] (18) |
ОТББЭ (2018) |
30.3[9] дундаж |
ХХИ (2019) |
0.929[10] онсо һайн · 16 |
Мүнгэн тэмдэгтэ |
Канадын доллар ($) (CAD) |
Сагай бүһэ | UTC−3.5 — −8 |
• Зун (ЗС) |
UTC−2.5 — −7 |
Датанай формат | жжжж-һһ-үү (AD)[11] |
Жолоодолгын тала | баруун |
Телефоной код | +1 |
Интернет домэйн | .ca |
Мүнөөнэй Канадын нютаг дэбисхэртэ олон мянган жэлэй турша олон обог аймагай унаган эрхэтэд амидаржа байгаа. XV зуунай һүүлһээ Британи, Франциин аялагша, шэнжэлэгшэнэр Атлантын далайн эрьеэ шудалжа, һүүлдэ һуурижаба. Долоон жэлэй дайнай дараа 1763 ондо Франци өөрынгөө Хойто Америкэдэхи колонинудаа бараг бүгэдые алдаһан байна. 1867 ондо Британиин гурбан колони холбоо үүсхэһэнээр Канада дүрбэн можоһоо тогтоһон холбооной эзэмшэл газар болобо.[13][14][15] Холбоондо бусад можо, нютаг бага багаар нэмэгдэн орһоноор 1931 оной Вестминстерэй тогтоолоор Канада Нэгэдэһэн Хаанта Уласһаа автономито байдалаа улам нэмэгдүүлээ. 1982 ондо Канадын актаар Британиин парламентһаа хуули зүйн хамааралаа бүрин таһалаа.
Канада арбан можо, гурбан хизгаарһаа тогтоһон холбооной улас болоод парламентын засаглалтай арадшалһан, үндэһэн хуулита хаанта улас юм. Түрын тэргүүниинь Хатан хаан II Елизавета. Англи, франци гэһэн албан ёһоной хоёр хэлэтэй болоод олон үндэһэтэн угсаатан амидардаг. Канада технологиин хубида үндэр хүгжөөһэн, ажаүйлэдбэрижэлһэн орон болоод юрэнхыдөө өөрын байгаалиин баялиг, мүн АНУ-тай хэдэг худалдаан дээрээ тулгуурилһан эдэй засагтай юм.