Катастрофа бронзавага веку
From Wikipedia, the free encyclopedia
Катастрофа бронзавага веку, або бронзавы калапс — тэрмін, якім археолагі і гісторыкі пазначаюць пераход ад бронзавага да жалезнага веку на старажытным Блізкім Усходзе і ва Усходнім Міжземнамор'і. У гэтым рэгіёне змена эпох была звязана з катастрафічнымі зменамі ў грамадскім укладзе, стратай многіх традыцый, у тым ліку пісьменнасці, разбурэннем усіх буйных дзяржаў і многіх гарадоў таго часу. На вялікай тэрыторыі пачынаецца перыяд «цёмных вякоў» (у Грэцыі перыяд вядомы як Грэчаскія цёмныя вякі).
У перыяд 1206—1150 гг. да н.э. нашэсце «народаў мора», падзенне мікенскіх царстваў, Хецкага царства ў Анатоліі і Сірыі[1] і канец дамінавання Егіпецкай імперыі ў Сірыі і Ханаане[2] прывялі да згасання гандлёвых шляхоў і зніжэння пісьменнасці (у сувязі з чым зніклі мікенская лінейная і лувійская пісьменнасці). На першым этапе гэтага перыяду амаль кожны горад паміж Трояй і Газай быў разбураны і часта пасля гэтага больш не быў заселены: так, былі закінуты Хатуса, Мікены, Угарыт.
Крызіс завяршыўся паступовым заканчэннем цёмных вякоў, а таксама ўзвышэннем Ізраільска-Іўдзейскага царства (факт існавання на тэрыторыі Ізраіля адзінай магутнай дзяржавы з'яўляецца прадметам дыскусіі), сіра-хецкіх арамейскіх царстваў сярэдзіны X ст. да н.э. і Новаасірыйскай імперыі.