María Orosa
From Wikipedia, the free encyclopedia
Si María Orosa y Ylagan (Nobyembre 29, 1892 – Pebrero 13, 1945) iyo sarong Filipinang teknolohiko sa pagkakan, parmasiyutikong kimiko, humanitaryo, asin heroe nin giyera.[1] Nag-eksperimentar siya sa mga katutubong pagkakan nin Filipinas, asin kaidtong Ikaduwang Gerang Pankinaban saiyang pighaman an Soyalac (sarong masustansyang inumon gikan sa soybeans) sagkod an Darak (pagkakang hale sa bagas na mayaman sa bitamina B1, na pupuwede magpalikay sa helang na beri-beri), na saiyang tinabangan na makalaog sa mga intermentong kampo nin mga Hapones asin iyo nakasalbar sa buhay nin mga ribong Filipino, Amerikano, sagkod iba pang mga nasyunal.[2] Ipigheras niya man sa publiko an bistadong maray na banana ketchup.
María Orosa | |
---|---|
Kamundagan | María Orosa y Ylagan (1892-11-29)Nobyembre 29, 1892 Taal, Batangas, Kaptansya Heneral kan Filipinas |
Kagadanan | Pebrero 13, 1945(1945-02-13) (edad 52) Malate, Manila, Komonwelt kan Filipinas |
Edukasyon | Unibersidad kan Pilipinas, Manila Unibersidad kan Washington |
Nakompleto niya an saiyang batsilyer sagkod masteral na mga degri sa parmasiyutikong kimika, pati naman an dugang na degri sa kimikang pagkakan. Dagos man siyang pig-alok nin posisyon bilang kimikong asistante para sa estado nin Washington bago buminalik sa Filipinas kaidtong 1922 para magpokus sa pagsimbag sa problema nin malnutrisyon sa saiyang ginikanang nasyun. Nakaimbento siya nin nagkapirang klase nin kakanon para mapadikit an pangangaipo sa mga imported na produkto sagkod para mapakakan an mga Filipino. Ginibo niyang bentahe an abundanteng natural na nakukua sa mga isla nin Filipinas arug kan mga katutubong prutas, mga duma, asin mga gulay ngarig magkaigwa nin sadiring suplay an Filipinas.
Kaidtong Ikaduwang Gerang Pankinaban, si Orosa buminale sa Gerilya nin Marking para ipaglaban an katalingkasan kan Filipinas. Nakaimbento siya nin mas dakul sa 700 na resipe sa saiyang pagkabuhay, kabali na an Soyalac asin Darak, na nagsalbar sa buhay nin ribong mga buhay kaidtong panahon nin gera. Nakaimbento man siya nin mga nakalatang kakanon para sa mga gerilya na nakikipaglaban sa liberasyon nin Filipinas. Kun mayo an siyang mga imbensyon sa pagkakan, ribong katawohan an pigsasabing magagadan sa mga intermentong kampo, ospital, asin sa mga kalye.