Кириллица
From Wikipedia, the free encyclopedia
Кири́ллица — 6 славян телендә (урыҫ, украин, белорус, болгар, серб, македон) һәм башҡа бер нисә телдә яҙыу өсөн ҡулланылған алфавит. 1940 йылдан башлап кириллица — башҡорт теленең рәсми алфавиты.
Был мәҡәләне әлеге ваҡытта ҡатнашыусы Sherbn мөхәррирләй. |
Кириллица | |
Нигеҙләү датаһы | IX быуат |
---|---|
Исем | Cyrillic[1] һәм cyrillique[1] |
Кем хөрмәтенә аталған | Кирилл Философ[d][2] |
Нигеҙендә эшләнгән | Грек алфавиты |
Булдырыусы | Климент Охридский[d][3][4], Наум Охридский[d][3] һәм Константин Преславский[d][3] |
Яҙыу йүнәлеше | һулдан уңға[d][5] |
Юникод диапазоны | U+0400-04FF[5], U+0500-052F[5], U+1C80-1C8F[5], U+2DE0-2DFF[5] һәм U+A640-A69F[5] |
Формат в виде регулярного выражения | \p{IsCyrillic} |
Кириллица Викимилектә |
Кири́ллица— бер нисә мәғәнәлә ҡулланылыусы термин:
-Боронғо славян кириллицаһы (бороғо болгар) : кирилли́ческий (йәки кири́лловский) алфави́т: боронғо славян телендә булған ике алфавиттың береһе (глаголица һәм кириллица);
— Кириллица нигеҙендәге алфавиттар: боронғо славян кириллицаһына нигеҙләнгән ниндәй ҙә булһа берәй тел өсөн булдырылған яҙма һәм алфавит
-Устав (шрифт)[6] йәки Полуустав (шрифт): ғәҙәттә сиркәү (праволав) китаптарҙы баҫтыра торған шрифт (был мәғәнәлә кириллица Пётр I ғәмәлгә индергән граждан шрифты).
Кириллица нигеҙендә 108 тәбиғи тел өсөн яҙма система булып торған йәки тора, шул иҫәптән славян телдәре лә:
- белорус теле (белорус алфавиты),
- болгар теле (болгар алфавиты),
- македон теле (македон алфавиты),
- русин теле/диалекттары (русин алфавиты),
- урыҫ теле (урыҫ алфавиты),
- серб теле (серб кириллица алфавиты), шулай уҡ серб-хорват теле
- украин теле (Украин алфавиты),
- черногор теле (черногор алфавиты), латиница менән,
бынан тыш СССР-ҙағы славян булмаған халыҡтар, ҡайһы берҙәренең элек башҡа төрлө яҙма системаһы булған (латин, ғәрәп йәки башҡа системалар) һәм 1930 йылдар аҙағында кириллицаға күсерелгән. Кириллица нигеҙендәге алфавитлы телдәр исемлеге айыпым бирелә.
СССР тарҡалғандан һуң кириллицанан латин алфавитына Молдавия,Әзербайжан, Үзбәкстан,Төркмәнстан күсте. Ҡаҙағстан латин алфавитына (ҡаҙаҡ теле өсөн) 2025 йылда күсергә йыйына.