Диноза́врҙар (лат. Dinosauria, бор. грек. δεινός «ҡурҡыныс, ҡот осҡос, хәүефле» һәм σαῦρος «кеҫәртке»[1]) — мезозой эраһында Ер йөҙөндә 160 йыл буйы хакимлыҡ иткән умыртҡаһыҙ, ер өҫтө һөйрәлеүселәре отрядына ҡараған хайуан. Улар өҫтөнлөк иткән дәүер — яҡынса һуңғы триас осоронан (бөгөнгөнән 225 миллион йыл элек) аҡбур осоро аҙағына тиклем (бөгөндән 65 миллион йыл элек). Аҡбур осоронан өсөнсөл осорға күскән ваҡытта, сағыштырмаса ҡыҫҡа геологик ваҡыт эсендә, бик күп хайуандар һәм үҫемлектәр менән бергә юҡҡа сыға. Динозаврҙарҙың һөлдәләре планетаның бөтә континенттарында ла табылған[2]. Палеонтологтар тарафынан был хайуандарҙың 500-ҙән[3] артыҡ ырыу һәм 1000-дән[4][5] артыҡ төрө билдәләнгән һәм тасуирлап һүрәтләнгән Улар ике ҙур төркөмгә бүленә — ҡоштар һәм кеҫәрткеләр.
Ҡыҫҡа факттар Фәнни классификация, Халыҡ-ара фәнни исеме ...
Динозаврҙар |
Динозавр һөлдәлере |
Фәнни классификация |
---|
арауыҡтағы ранг
Суб-батшалыҡ: | Эуметазойҙар | Супер-класс: | Дүрт аяҡлылар | Инфракласс: | Архозаврообразные |
|
Халыҡ-ара фәнни исеме |
---|
Dinosauria Owen, 1842
|
Отряд |
---|
- Saurischia — кәҫәрткезаврҙар
- Ornithischia — ҡошзаврҙар
|
|
Геохронология
|
млн. лет |
Период |
Эра |
Эон |
2,588 |
Чет-ный |
|
|
Ка |
Ф а н е р о з о й |
23,03 |
Неоген |
65,5 |
Палеоген |
145,5 |
Мел |
М е з о з о й |
199,6 |
Юра |
251 |
Триас |
299 |
Пермь |
П а л е о з о й |
359,2 |
Карбон |
416 |
Девон |
443,7 |
Силур |
488,3 |
Ордовик |
542 |
Кембрий |
4570 |
Докембрий |
◄ Наше время
◄ Мел-палеогеновое вымирание
◄ Триасовое вымирание
◄ Массовое пермское вымирание
◄ Девонское вымирание
◄ Ордовик-силурское вымирание
◄ Кембрийский взрыв
|
---|
|
Ябырға