Арал диңгеҙе
Урта Азияла Ҡаҙағстан менән Үзбәкстан сигендәге ябыҡ тоҙло күл / From Wikipedia, the free encyclopedia
Ара́л диңгеҙе (Арал; ҡаҙ. Арал теңізі, үзб. Orol dengizi, Орол денгизи, ҡарағалп. Aral ten'izi, Арал теңизи) — Урта Азияла Ҡаҙағстан менән Үзбәкстан сигендәге ябыҡ тоҙло күл. 1960 йылдарҙан диңгеҙ кимәле (һыуының күләме) ҙур тиҙлектә кәмей башлай. Сәбәбе: уны һыу менән туйындырып тороусы Амударъя һәм Һырдаръя йылғаларының һыуын баҫыуҙарҙы һуғарыу өсөн алыу. 1989 йылда диңгеҙ ике айырым һыу ятҡылығына: Төньяҡ (Кесе) и Көньяҡ (Ҙур) Арал диңгеҙҙәренә айырыла. 2014 йылда Көньяҡ (Ҙур) Арал диңгеҙенең көнсығыш өлөшө тулыһынса кибә. Һайыҡҡанға тиклем Арал диңгеҙе дәүмәле буйынса донъяла дүртенсе[1] урынды биләгән була.
Ҡыҫҡа факттар Арал диңгеҙе, Морфометрия ...
Озеро | |
Арал диңгеҙе | |
---|---|
ҡаҙ. Арал теңізі, үзб. Orol dengizi, Орол денгизи, ҡарағалп. Aral ten'izi, Арал теңизи | |
Морфометрия | |
Майҙаны | 13 900 км² |
Күләме | 1500—2000 тирәһе км³ |
Гидрология | |
Тоҙлолоғо | Ҡурҡыныс, 51—52 ‰ |
Впадающие реки | Сырдаръя, Амударъя |
Урынлашыуы | |
44°48′47″ с. ш. 59°36′55″ в. д._type:waterbody HGЯO | |
Арал диңгеҙе Викимилектә |
Ябырға