Səfərad yəhudiləri — İbri dilində "Sfarat", İspaniya mənasına gəlməkdədir. İspaniya xaricində Portuqaliya, İtaliya, Şimali Afrika, İstanbul, Anadolu, Egey Adaları və Bizans İmperiyası ndan qalan Yəhudilər in də hamısı bu adla xatırlanar. 16. əsrdə bütün bu qruplar, Judeo-Espegnol və ya "Ladino" deyilən və İspaniyanın Kastilya ləhcəsinə əlavə edilmiş; Türkcə, İbranice hətta Yunancadan gələn sözlər və deyimlər olan dil danışırdılar. Bu dil bu günlərdə unudulmağa başlanmışdır. 1492də İspaniyadan atılan Yəhudilər, İspaniya mənşəli olduqları üçün özlərinə "Sefarad" adını qoymuşlar.
| Bu məqalədə çoxsaylı problemlər mövcuddur. Zəhmət olmasa, səhifəni redaktə edərək və ya mövcud problemləri müzakirə səhifəsində diskussiya edərək həll edin.
|
|
Yəhudi bayramları
Şabat • Roşaşana • Yom Kippur • Sukot |
Simhat Tora • Hanuka • Asara BaTevet |
Tu Bişvat • Purim • Pesah |
Şavuot • 9 Av • Şaloş Regalim |
Dini şəxsiyyətlər
Avraham • Moşe • Dvora • Rut • Şaul • David |
Şlomo • Eliyahu • İlel • Şamay • Raşi |
İbn Ezra • Rif • Ramban • Gersonides |
Saadia Gaon • Rambam |
Baal Şem Tov • Tosafistçiler |
Yosef Albo • Yosef Karo • Ovadia Yosef |
Musəvilik həyat tərzi
Brit Mila • Bar Mitsva • Şiduh • Evlilik |
Nida • Ad qoyma • Pidyon • Cənazə |
Dini rollar
Kohen • Haham • Hazan • Mohel |
Dayan • Maşgiah • Roş yeşiva • Gabay |
Şohet • Menaker • Kabar • Tokea |
Dini tikililər
Tapınak • Ağlama Duvarı |
Sinaqoq • Mikve |
Musevi Ayin sistemi
Musevi İbadetleri • Şahrit |
Minha • Arvit • Avdala |
Yəhudi dilləri
Afro-Asyatik
İbraniceler: İvritə · Samarit İvritcəsi · Yəmən İvritcəsi |
Aramiceler: Hulaula · Lişan Didan · Lişana Deni · Lişanid Noşan · Yəhudi Aramicəsi |
Arapçalar: Yəhudi ərəbcəsi · Yəhudi Bağdad ərəbcəsi · Yəhudi Mərakeş ərəbcəsi · Yəhudi İraq ərəbcəsi · Yəhudi Tripoli ərəbcəsi · Yəhudi Tunis ərəbcəsi · Yəhudi Yəmən ərəbcəsi |
Diğer: Kayla · Yəhudi Bərbəricəsi |
|
Hint-Avrupa
Cermen: Yeşiviş · Yidiş · Yingliş |
Roman: İtalkian · Katalanik · Ladino · Lusitanik · Şuadit · Yəhudi Araqoncası · Yəhudi Latincası · Zarfatik |
Hind-İran: Buhori · Cuhuri · Cidi |
Diğer: Knaanik · Yevanik |
|
|
Diğer
Kartveli: Gruzinik |
Dravid: Yəhudi Malayalamı |
|
Musəvi məzhəbləri
Yəhudilik |
Tutucu Musevilik • Ortodoks Musevilik |
Hasidizm |
Reformist Musevilik • Hümanist Musevilik |
Yeniden yapılanmacı (Rekonstrüksiyonist) Musevilik |
Musevi duaları
Şema • Amida • Alenu • Kal Nidre |
Kadiş • Alel • Ma Tovu • Kiduş |
Digər dinlərlə əlaqələr
Xristianlıq • Judeo-Hıristiyan |
Xristianlıq-Musəvilik əlaqələri • İslam |
Katolik • Musəvilik haqqında olan fikirlər |
Judeo-Islamic • Paganizm • İbrahimi |
|