Makemake (cırtdan planet)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Makemake (kiçik planetlər təsnifatında 136472 Makemake; simvolı: )[11] — Günəş sistemində yerləşən cırtdan planet. Koyper qurşağında yerləşən məlum olan ikinci ən böyük kosmik cisimdir və ölçüsü Plutonun 2/3-nə bərabərdir.[12][13] Makemakenin S/2015 (136472) 1 adlandırılan bir məlum təbii peyki vardır.[14] Makemakenin orta səth temperaturunun −230 °C göstərici ilə çox aşağı olması, səthin Metan, Etan və ehtimal ki, Azot buzları ilə örtülü olmasını bildirir.[15]
Makemake və ayı (ox) | |
Kəşfi | |
---|---|
Kəşf edən | Mayk Braun Çad Truyillo David Rabinoviç |
Kəşf yeri | Palomar Rəsədxanası San-Dieqo, Kaliforniya |
Kəşf tarixi | 31 mart 2005 |
Şərəfinə adlandırılıb | Makemake (mifologiya) |
Orbital xarakteristikası | |
Dövr J2458600,5 (27 aprel 2019)[1] | |
Afelisi | 52,761 AV 7,8929×109 km[1] |
Perigelisi | 38,360 AV 5,7386×109 km[1] |
Periapsidi | 5.738.574.320.052 m[2] |
Apoapsidi | 7.892.783.658.132 m[2] |
Böyük yarımoxu | 45,561 AV 6,8158×109 km[1] |
Orbitinin ekssentrisiteti | 0,15804[1] |
Siderik fırlanma dövrü | 307,53 Yer ili[1] |
Orbital sürəti | 4,419 km/saniyə[1] |
Orta anomaliyası | 2,9 radian[2] |
Əyilməsi | 28,98030°[1] |
Qalxan milinin uzunluğu | 1,4 radian[2] |
Perisentr arqumenti | 5,2 radian[2] |
Nəyin peykidir | Günəş |
Kəşf edilmiş peykləri | 1[1] |
Özünə xas ekssentrisitet | 0,15802[2] |
Fiziki xarakteristikaları | |
Ölçüləri | (1502 ± 45) × (1430 ± 9 km)[3] |
Orta radiusu | 739 ± 17 km[3] |
Qütb radiusu | 71511 km - 71519 km[4] |
Qütb sıxılması | 0,0098 0,048 |
Səthinin sahəsi | (6,9 ± 0,3)×106 km2[5] |
Həcmi | (1,7 ± 0,1)×109 km3[6] |
Kütləsi | ~3,1×1021 kq[7] |
Orta sıxlığı | ~2,1 q/sm3[4][7] |
< 0,57 | |
22,8266 ± 0,0001 saat[8] | |
Albedo | 0,810,03 - 0,810,05[4] |
Temperatur | ~ -239 (tək ərazi modeli) ~ -231 (ikili ərazi modeli)[3] |
Görünən ulduz həcmi | 17,0[9][10] |
Mütləq ulduz həcmi | −0,2 0,049 ± 0,02[8] |
Makemake Mayk Braunun rəhbərlik etdiyi komanda tərəfindən 31 mart 2005-ci ildə kəşf olundu. Buna baxmayaraq, cırtdan planetin kəşfi ictimaiyyətə 29 iyul 2005-ci ildə açıqlandı. Əvvəlcə 2005 FY9 olaraq adlandırılsa da, daha sonra 136472 kiçik planet kodu ilə təsnif olundu. Beynəlxalq Astronomiya İttifaqı tərəfindən kəşfin cırtdan planet olaraq qəbul olunması ehtimalına görə, ona Pasxa adasında yaşayan rapanui xalqının yaradıcı tanrısı hesab olunan Makemakenin adı verildi.[13][16][17][18]