Martes martes
From Wikipedia, the free encyclopedia
A fuina de papo amariello[1] (Martes martes (L., 1758)) ye un mamifero carnivoro d'a familia d'os mustelidos, d'a mesma mida alto u baixo que os gatos domesticos y un peso aproximato de 1,5 Kg. O pelo que tienen istes animals ye de color marrón fusca, cheneralment sin de variacions d'entre animals, pero en l'hibierno les creixe mas luengo y sedoso. Ye muit caracteristica d'ista especie la taca amariella que tienen en o peito y parte ventral d'o cuello, «papo», que les da lo nombre popular aragonés. A especie Martes martes ye, a demés, amás gran d'as dos especies de fuinas que se troban en Aragón.
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Martes martes | ||||||||||||||||
Fuina de papo amariello (Martes martes). | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Martes martes | ||||||||||||||||
Linnaeus, 1758 |
Fan vida cheneralment en puestos boscosos, a on i troban arbols viellos ta fer-ie lo cado. Istes animals son os solos mustelidos que tienen unglas retractils, que emplegan ta mover-se con muitas trazas per alto d'os árbols. Contan con una gran achilidat que emplegan ta cazar. Constituyen os mas firmes depredadors d'esquiruelos en estato salvache.
Fan a suya actividat mayor de nueiz y de tardada, estando ixas as horas cuan gosan cazar muixons que duermen, ratos, insectos y altros animals, u tamién ceresas, lulos, fruita u uevos que roban d'os niedos. Tienen, a demés, una territorialidat muit marcada, y deixan bonyas per puestos prominents d'os suyos territorios, tals como penyas, leneras u terrers. Actualment, a especie ye protechida per a IUCN y per as leis europeas y espanyolas.