გეოგრაფია
From Wikipedia, the free encyclopedia
გეოგრაფია (ბერძენ. γεωγραφία < ბერძენ. gē — დიხა დო graphō — ეჭარუა) — ორთაშ დო ოჯარალე მენცარობეფიშ აკოკათელი კომპლექსი, ნამუთ გურაფულენს დიხაუჩაშ გეოგრაფიული დაცხიშ გოვითარაფაშ კანონზჷმიერაფეფს, სტრუქტურას, ორთაშობური დო სოციალურ-ეკონომიკურ სისტემეფიშ ფუნქციონირაფას დო ურთიართრსხუს, ნამუთ ამუშენს რაციონალური ორთაშხეირიშ პრინციპეფს, ჯარალუაშ ოპტიმალურ ტერიტორიულ ორგანიზაციას დო ეკოლოგიურო გერინელი ჩხოლარქიმინუაშ ელმოლიშ ფორმირაფას. მიშეგურუანს დიხაუჩას რინელი ობიექტეფიშ დო სისტემეფიშ ორგანიზაციაშ დო ფუნქციონირაფაშ განულ-ბორჯულ ასპექტეფს.
ვიკიპედიაშ რედაქტორეფიშ გინოჭყვიდირით, სტატიას „გეოგრაფია“ მესხუნაფილჷ აფჷ გიშნაგორა სტატიაშ სტატუსი. გეოგრაფია ვიკიპედიაშ საუჯგუშო სტატიეფიშ ერკებულს რე. |
გეოგრაფიაშ გურაფაშ ზოგადი ობიექტი შილებე რდას ნამდგაიჸინ მოლინა, პროცესი დო სისტემა, ნამუსჷთ აპალუ ვარ-და შილებე პოტენციურო აპალუდას განული სტრუქტურა. ორთაშრაგადუაშ დო ჯარალობურ გეოგრაფიულ დისციპლინეფიშ გოართოიანაფა მენცარობეფიშ ართ სისტემას გოპიჯალერი რე თინეფიშ ორკვიაფალი ობიექტეფიშ აკონჭირელი რსხუეფიშ დო მენცარობეფიშ ეშაჩინებეფიშ ართობათ. გეოგრაფიაშ თარი ღანკი რე ჯარალუაშ ჭკვერული ტერიტორიული ორგანიზაციაშ დო ორთაშგჷმორინაფაშ მეშქაშალეფიშ რკუალა, ჯარალუაშ ეკოლოგიურო უშქურანჯი გოვითარაფაშ სტრატეგიაშ ოსხირიშ აკოქიმინუა. გეოგრაფიული რკვიაფაშ თარი ობიექტი რე ადამიერიშ დო ორთაშ ურთიართგაულა, გეოგრაფიული ელმოლიშ კომპონენტეფიშ რთუალა დო ურთიათრგაულაშ კანონეფი ლოკალურ, რეგიონულ, ერუანულ, კონტინენტურ, ოკიანურ დ გლობალურ დონეეფს.
გეოგრაფიაშ მუჭოთ მენცარობაშ გურაფაშ ზოგადი ობიექტი რე გეოგრაფიული დაცხი, ანუ ლანდშაფტური დაცხი, ნამუსჷთ ართიანს მიკაწაწუნა დო ურთიართქიმინჯანა ლითოსფერო, ჰიდროსფერო, ატმოსფერო დო ბიოსფერო. გეოგრაფიული დანცხიშ გოვითარაფა ითირჷ ბორჯის დო განს. ბორჯის თირუა რე რიტმულით დო ურიტმეთ, მანგო თეში, პერიოდული დო ეპიზოდური. განიშ გოვითარაფაშ უმანგალა გიმიხანტუ, იფრელიშ ოწოხოლე, ჰორიზონტალური დო ვერტიკალური ზონალურალათ.
გეოგრაფიას გიშმერთჷ ჟირი ჯინჯიერი მალობა: ფიზიკური გეოგრაფია დო ჯარალობური გეოგრაფია. ფიზიკური გეოგრაფია გურაფულენს დიხაუჩაშ ჟიდოხიშ ორთას, არკვიენს ორთაშობური პროცესეფიშ დო მოლინეფიშ სამანჯელეფს დო თინეფიშ გოვითარაფაშ კანონზჷმიერაფეფს; ჯარალობური გეოგრაფია გეოგრაფიულ მენცარობეფიშ სისტემაშ ნორთი რე, ნამუთ გურაფულენს დიხაუჩას რინელი ანთროპოგენული ობიექტეფიშ დო სისტემეფიშ ორგანიზაციას დო ფუნქციონირაფაშ განურ-ბორჯულ ასპექტეფს. თიში გურაფაშ ზოგად ობიექტის შილებე წჷმიარუნუანდას ნამდგაიჸინ ჯარალობური მოლინა, პროცესი დო სისტემა, ნამუსჷთ აპალჷ ვარ-და შილებე პოტენციურო აპალჷდას ოფირჩული სტრუქტურა.
გიშაკერზაფილ აბანს იკენს კარტოგრაფია — მენცარობა, ობიექტური სინანდულაშ მეკონეფიშ დო მოლინეფიშ კონკრეტული განიშ დო თიში ბორჯიშ მეჯინათ თირაფაშენ. ულირ ბორჯის გეოგრაფია ეჭარილი ხისიათიშ რდჷ, ასეშო თიში ჯინჯიერი ეშაჩინაფა რე დიხაუჩაშ ორთაშ, მახორობაშ დო მეურნალაშ დოგურაფა.