Thành viên:NhacNy2412/nháp/Chu Hi
From Wikipedia, the free encyclopedia
Chu Hi (tiếng Trung: 朱熹, [ʈʂú ɕí]; 18 tháng 10 năm 1130 – 23 tháng 4 năm 1200) tự Nguyên Hối (元晦) hoặc Trọng Hối (仲晦), trai hiệu[lower-alpha 1] Hối Am (晦庵), là một nhà thư pháp, nhà sử học, nhà triết học, nhà chính trị và nhà văn Trung Quốc thời nhà Tống. Đối với triết học Trung Quốc, ông có các đóng góp về việc biên tập và bình luận cho Tứ thư, hình thành nền tảng quan trọng cho khoa cử xuyên suốt các triều đại Trung Quốc từ năm 1313 đến năm 1905. Ông là người đã phát triển học thuyết lí – khí của Trình Hạo và Trình Di, đã đưa Lý học Tống Nho lên thành một hệ thống duy tâm khách quan hoàn chỉnh, được gọi là Trình Chu lí học.[1] Những học thuyết của ông đã góp phần định hình cơ bản con người Trung Hoa cũng như thế giới quan cho hậu thế, cũng vì vậy mà ông được người đời tôn xưng "Chu Tử".
NhacNy2412/nháp/Chu Hi | |
---|---|
Chu Hi | |
Sinh | (1130-10-08)8 tháng 10, 1130 Vưu Khê, Phúc Kiến, Nhà Tống |
Mất | 23 tháng 4, 1200(1200-04-23) (69 tuổi) |
Tên khác | Tự: Nguyên Hối (元晦) Hiệu: Hối Am (晦庵) |
Nghề nghiệp | Nhà triết học, chính trị gia, nhà văn, nhà sử học, nhà thư pháp |
Thời kỳ | Nam Tống |
Vùng | Triết học Trung Quốc |
Trường phái | Nho giáo, Lý học |
Ảnh hưởng bởi | |
Ảnh hưởng tới
| |
NhacNy2412/nháp/Chu Hi | |||||||||||||||||||||||||||||
Tên Chu Hi viết dưới dạng khải thư | |||||||||||||||||||||||||||||
Tiếng Trung | 朱熹 | ||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||
Tên tiếng Trung thay thế | |||||||||||||||||||||||||||||
Tiếng Trung | 朱子 | ||||||||||||||||||||||||||||
Nghĩa đen | "Master Zhu" | ||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
Ông là một học giả uyên bác, có kiến thức uyên thâm về những tác phẩm kinh điển, các loại bình thư,[lower-alpha 2] sử ký, cũng như các tác phẩm của nhiều bậc tiền bối.[2][3] Khi trưởng thành, ông thường tránh né các loại công vụ,[4] nhưng ông vẫn nhiều lần đủ khả năng đứng vào hàng ngũ đại thần triều đình.[1] Chu Hi đã viết, biên soạn và hiệu đính gần một trăm cuốn sách và trao đổi thư từ với hàng chục học giả khác. Ông đóng vai trò như một người thầy của các nhóm sĩ phu, nhiều người trong số họ đã chọn học theo ông trong nhiều năm.