Tổng đốc
chức danh đứng đầu một nước thuộc địa hoặc vùng lãnh thổ phụ thuộc / From Wikipedia, the free encyclopedia
Tổng đốc hay Toàn quyền (chữ Hán: 總督; tiếng Anh: Governor-general; tiếng Pháp: Gouverneur général; tiếng Đức: Generalgouverneur; tiếng Tây Ban Nha: Gobernador general; tiếng Bồ Đào Nha: Governador-geral; tiếng Hà Lan: gouverneur-generaal; tiếng Nhật: 総督) là một chức quan của chế độ phong kiến hoặc thuộc địa, trao cho viên chức đứng đầu một vùng hành chính gồm nhiều tỉnh thành hoặc một vùng thuộc địa liên bang. Thuật ngữ này nếu được sử dụng dưới thời phong kiến ở Trung Quốc hay Việt Nam thì được gọi là Tổng đốc, nhưng nếu được sử dụng dưới thời thuộc địa của chủ nghĩa thực dân phương Tây hoặc nghĩa hiện tại trong Vương quốc Thịnh vượng chung thì được gọi là Toàn quyền. Hiện nay, thuật ngữ Toàn quyền ở các quốc gia Thịnh vượng chung giữ vị trí như một nguyên thủ quốc gia.
Tổng đốc của chế độ phong kiến coi mọi mặt về dân sự lẫn quân sự trong địa hạt mình quản lý. Chức Tổng đốc được áp dụng tại Trung Quốc (hai triều Minh - Thanh) và một số nước Đông Á lân cận Trung Quốc, trong đó có Việt Nam (triều nhà Nguyễn).
Dưới thời chủ nghĩa thực dân châu Âu, chức Toàn quyền được trao cho một nhà quản lý thuộc địa, được bổ nhiệm bởi chính phủ mẫu quốc, trong trường hợp của Đế quốc Anh, toàn quyền còn kiêm thêm chức Phó vương để đại diện cho quốc vương của một liên minh cá nhân trong bất kỳ quốc gia có chủ quyền nào mà quốc vương thường không đích thân trị vì, điển hình như Ấn Độ thuộc Anh, Canada hay Úc.[1] Người Pháp cũng bổ nhiệm Toàn quyền để cai trị các thuộc địa, điển hình như Đông Dương thuộc Pháp. Đế quốc Nhật Bản cai trị Bán đảo Triều Tiên và Đài Loan cũng dưới một viên Tổng đốc hay Toàn quyền.