Quý tiện kết hôn
From Wikipedia, the free encyclopedia
Quý tiện kết hôn (tiếng La Tinh: Matrimonium morganaticum; tiếng Đức: Morganatische Ehe hay Trauung zur linken Hand; tiếng Anh: Morganatic marriage hay Left-handed marriage) hay Hôn nhân bằng tay trái, đây là một thông luật do giới quý tộc Âu châu áp dụng trong cách thức kế thừa tước hiệu cũng như tài sản khi một người đàn ông trong giới quý tộc lấy một người đàn bà thường dân hoặc cấp độ quý tộc thấp hơn quá nhiều so với người chồng, do đó không môn đăng hộ đối[1]. Theo phép đó thì con cái của cặp đôi đó tuy được thừa nhận nhưng không thuộc trong danh sách gia tộc khi xét đến thừa hưởng tài sản và tước hiệu. Người đàn bà tuy là vợ nhưng cũng không có quyền như các mệnh phụ khác.[2][2][3] Bởi vì con cái và người vợ của cuộc hôn nhân này không được quyền thừa hưởng gia tài khi cha hoặc chồng chết, cho nên thường có một hợp đồng hôn thú riêng để bảo đảm cho họ về tài chính sau này. Khái niệm này phổ biến nhất ở các vùng lãnh thổ nói tiếng Đức và các quốc gia chịu ảnh hưởng nhiều nhất bởi phong tục của các vùng nói tiếng Đức.
Trong trường hợp của một vị quân chủ, nếu ông ấy quyết định kết hôn với một người phụ nữ không cùng đẳng cấp thì cũng đồng nghĩa rằng, vị quân chủ ấy sẽ phải chấp nhận ngai vàng của ông sẽ được thừa kế bởi các thành viên họ hàng khác trong vương thất chứ không phải con cái của ông trong cuộc hôn nhân quý tiện kết hôn. Các hậu duệ được sinh ra trong cuộc hôn nhân quý tiện kết hôn hoàn toàn khác với khái niệm Con hoang, những đứa trẻ quý tiện kết hôn tuy không được thừa kế nhưng hoàn toàn được công nhận hợp pháp, nhưng đối với con hoang hoàng gia thì không được công nhận, vì nó được tạo ra không thông qua hôn nhân chính thức, nói đúng hơn là từ những cuộc ngoại tình giữa một vị quân chủ với các tình nhân. Điển hình như vua William IV của Anh, ông chỉ có 2 người con gái hợp pháp với người vợ chính thức là Adelaide xứ Sachsen-Meiningen nhưng chết trẻ, tuy nhiên ông lại có đến 10 người con sống đến tuổi trưởng thành với người tình Dorothea Jordan, nhưng vì những đứa trẻ này bất hợp pháp nên ngai vàng của Anh đã phải để lại cho cháu gái của ông là Vương tôn nữ Victoria, tức Nữ vương Victoria sau này.
Sau Đệ nhất Thế chiến các hoàng tộc Âu châu tuy nhiều gia tộc bị truất nhưng tiếp tục áp dụng thông luật Quý tiện kết hôn khi sắp xếp tước hiệu. Đẳng cấp ngôi thứ trong quý tộc được công bố thường niên trong cuốn Almanach de Gotha cho đến năm 1944 thì mới thôi. Sách đó phân biệt hệ phả của các dòng tộc Âu châu. Những cuộc hôn nhân khi cha mẹ không cùng thuộc quý tộc thì tên tuổi con cái được sắp trong phần phụ lục riêng, có mã hiệu ghi rõ là không được thừa kế.[4] Những sách phả hệ như Fürstliche Häuser đều theo lệ đó.[5]