Phó vương quốc Peru
From Wikipedia, the free encyclopedia
Phó vương quốc Peru hay Phó vương phủ Peru (tiếng Tây Ban Nha:Virreinato del Perú) là một đơn vị hành chính thuộc địa của Tây Ban Nha được thành lập vào năm 1542. Lãnh thổ này bao gồm hầu hết khu vực do Tây Ban Nha cai trị tại Nam Mỹ, lỵ sở đặt tại Lima. Phó vương quốc Peru là một trong hai phó vương quốc duy nhất của Tây Ban Nha tại châu Mỹ từ thế kỷ 16 đến thế kỷ 17.
Phó vương quốc Peru
|
|||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Tên bản ngữ
| |||||||||||||||||||
1542–1824 | |||||||||||||||||||
Lãnh thổ Phó vương quốc Peru Peru: lãnh thổ ban đầu 1542 - 1718 (lục nhạt) và lãnh thổ pháp lý năm 1718 - 1824 (lục đậm) | |||||||||||||||||||
Tổng quan | |||||||||||||||||||
Vị thế | Thuộc địa | ||||||||||||||||||
Thủ đô | Lima Cuzco (1821 - 1824) | ||||||||||||||||||
Ngôn ngữ thông dụng | Chính thức: Tây Ban Nha (de facto); phổ biến: Quechua, Kichwa, Aymara, Puquina. | ||||||||||||||||||
Tôn giáo chính | Công giáo La Mã | ||||||||||||||||||
Chính trị | |||||||||||||||||||
Chính phủ | Quân chủ | ||||||||||||||||||
Quốc vương | |||||||||||||||||||
• 1542 - 1566 | Charles I | ||||||||||||||||||
• 1813 - 1824 | Ferdinand VII | ||||||||||||||||||
Phó vương | |||||||||||||||||||
• 1544 - 1546 | Blasco Núñez Vela | ||||||||||||||||||
• 1821 - 1824 | José de la Serna e Hinojosa | ||||||||||||||||||
Lịch sử | |||||||||||||||||||
Thời kỳ | Đế quốc Tây Ban Nha | ||||||||||||||||||
• Thành lập | 1542 | ||||||||||||||||||
• Sự sụp đổ của Vilcabamba | 1572 | ||||||||||||||||||
• Sự hình thành của Tân Granada | 1717 | ||||||||||||||||||
• Sự hình thành của Río de la Plata | 1776 | ||||||||||||||||||
• Chiến tranh giành độc lập của Peru | ngày 28 tháng 7 năm 1821 | ||||||||||||||||||
Ngày 9 tháng 12 1824 | |||||||||||||||||||
Kinh tế | |||||||||||||||||||
Đơn vị tiền tệ | Peso Real thuộc địa Tây Ban Nha | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Hiện nay là một phần của | Argentina Bolivia Chile Colombia Ecuador Paraguay Peru Uruguay |
Cùng có mặt tại Nam Mỹ là thuộc địa Brasil của Bồ Đào Nha. Vì Tây Ban Nha không ngăn cản sự bành trướng của người Bồ Đào Nha nên lãnh thổ phó vương quốc Peru bị thu hẹp. Khi Hiệp ước Tordesillas trao trả phần lớn Nam Mỹ lại cho Tây Ban Nha nhưng vào thời điểm đó Tây Ban Nha đã thống nhất với Bồ Đào Nha. Việc thành lập Phó vương quốc Tân Granada và Phó vương quốc Río de la Plata (tách ra từ Peru) đã làm giảm đi tầm quan trọng của Lima và lợi nhuận từ thương mại trên vùng Andes đã đổ về Buenos Aires, trong khi đó các ngành khai mỏ và dệt sa sút đã đẩy nhanh qua trình suy tàn của Phó vương quốc Peru. Cuối cùng, phó vương quốc đã bị tan rã cùng với Đế quốc Tây Ban Nha, khi các phong trào dân tộc độc lập bắt đầu vào thế kỷ 19. Phong trào này đã dẫn đến việc hình thành các nước cộng hòa hiện đại gồm Peru, Chile, Colombia, Panama, Ecuador, Bolivia, Paraguay, Uruguay và Argentina trên các lãnh thổ đã từng một hay nhiều lần trực thuộc Phó vương quốc Peru.