Mary I của Scotland
From Wikipedia, the free encyclopedia
Nữ vương Mary của người Scotland (tiếng Anh: Mary, Queen of the Scots; tiếng Pháp: Marie Ire d’Écosse; 8 tháng 12, 1542 – 8 tháng 2, 1587), thường được gọi là Nữ vương Mary, Nữ hoàng Mary, Mary Stuart[3] hoặc Mary I của Scotland, là Nữ vương của Vương quốc Scotland từ ngày 14 tháng 12 năm 1542, đến ngày 24 tháng 7 năm 1567. Bà còn là Vương hậu của Vương quốc Pháp từ ngày 10 tháng 7 năm 1559 đến ngày 6 tháng 12 năm 1560. Tước hiệu Nữ vương của bà hay được gọi thành Nữ hoàng trong ngôn ngữ báo đài Việt Nam.
Mary I của Scotland Mary I o Scotland | |
---|---|
Chân dung của Mary | |
Nữ vương của người Scot | |
Trị vì | 14 tháng 12 năm 1542 – 24 tháng 7 năm 1567 (24 năm, 222 ngày) |
Đăng quang | 9 tháng 9 năm 1543 |
Nhiếp chính | James Hamilton (1542–1554) Marie xứ Guise (1554–1560) |
Tiền nhiệm | James V |
Kế nhiệm | James VI |
Vương hậu nước Pháp | |
Tại vị | 10 tháng 7 năm 1559 – 5 tháng 12 năm 1560 (1 năm, 148 ngày) |
Tiền nhiệm | Caterina de' Medici |
Kế nhiệm | Elisabeth của Áo |
Thông tin chung | |
Sinh | 8 tháng 12 năm 1542[1] Cung điện Linlithgow, Linlithgow |
Mất | 8 tháng 2 năm 1587(1587-02-08) (44 tuổi)[2] Lâu đài Fotheringhay, Northamptonshire |
An táng | Nhà nguyện Peterborough; Tu viện Westminster |
Phối ngẫu | Francois II của Pháp Henry Stuart, Lãnh chúa Darnley James Hepburn, Bá tước thứ 4 xứ Bothwell |
Hậu duệ | James VI của Scotland và I của Anh |
Vương tộc | Nhà Stuart |
Thân phụ | James V của Scotland |
Thân mẫu | Marie xứ Guise |
Tôn giáo | Công giáo La Mã |
Chữ ký |
Mary là người con duy nhất còn sống sót của James V của Scotland, và bà trở thành Nữ vương kế vị cha mình khi chỉ vừa được 6 ngày tuổi kể từ khi cha bà qua đời, điều đó khiến bà trở thành một trong những quân chủ nhỏ tuổi nhất được ghi nhận trong lịch sử thế giới. Bà dành phần lớn tuổi thơ của mình ở Pháp trong khi Vương quốc Scotland được cai trị bởi các nhiếp chính. Vào năm 1558, bà kết hôn với Trữ quân nước Pháp là François thông qua những lợi ích đồng minh được kí kết giữa Pháp và Scotland. François đăng quang ngôi vua và trở thành vua Pháp năm 1559, biến Mary trở thành Vương hậu Pháp cho đến khi François qua đời vào tháng 12 năm 1560. Sớm rơi vào cảnh góa bụa, Mary trở lại triều đình Scotland, bà cập bến Leith ngày 19 tháng 8 năm 1561. Bốn năm sau, bà kết hôn với người em họ, Henry Stuart, Lãnh chúa Darnley, nhưng cuộc hôn nhân không hạnh phúc. Tháng 2 năm 1567, nơi ở của Darnley bị nổ tung và ông ta được phát hiện đã bị giết trong vườn.
James Hepburn, Bá tước thứ 4 xứ Bothwell, bị tình nghi là người đã gây ra cái chết của Darnley, nhưng ông ta được trắng án vào tháng 4 năm 1567, và tháng sau thì kết hôn với Mary. Sau một cuộc nổi loạn, Mary bị giam lỏng trong Lâu đài Loch Leven. Ngày 24 tháng 7 năm 1567, bà bị ép phải thoái vị và nhường ngôi cho hoàng tử James, người con trai mới 1 tuổi với Darnley. Sau nỗ lực giành lại ngai vàng bất thành, bà chạy trốn xuống phía nam tìm kiếm sự giúp đỡ từ người cô họ, Nữ vương Elizabeth I của Anh. Mary trước đó đã tuyên bố chủ quyền đối với ngai vàng của Elizabeth và nhận được sự ủng hộ từ những người Công giáo ở Anh, bao gồm cả những người tham gia vào một cuộc nổi loạn được gọi là Cuộc khởi nghĩa phương Bắc. Nhận thấy Mary là một mối đe dọa, Elizabeth giam lỏng bà ở nhiều tòa lâu đài và thành ấp khác nhau tại Anh quốc. Sau khoảng 18 năm rưỡi ở trong tù, Mary bị buộc tội phản quốc và bị chém đầu.