A Ba Hợi
Thanh Thái Tổ Kế phi / From Wikipedia, the free encyclopedia
A Ba Hợi (chữ Hán: 阿巴亥, tiếng Mãn Châu: , bính âm: Abahai; 1590 – 30 tháng 9 năm 1626), Ô Lạp Na Lạp thị, thường gọi là Thanh Thái Tổ Đại phi (清太祖大妃) hay Hiếu Liệt Vũ Hoàng hậu (孝烈武皇后), là Đại Phúc tấn thứ tư của Thanh Thái Tổ Nỗ Nhĩ Cáp Xích, Đại hãn Hậu Kim, người đặt nền móng sáng lập triều đại nhà Thanh trong lịch sử Trung Quốc. Bà là sinh mẫu của Nhiếp Chính vương Đa Nhĩ Cổn dưới thời Thanh Thế Tổ Thuận Trị Đế.
Thanh Thái Tổ Đại phi 清太祖大妃 | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Thanh Thái Tổ Đại Phúc tấn | |||||||||
Đại Phúc tấn Hậu Kim | |||||||||
Tại vị | ? - ? | ||||||||
Tiền nhiệm | Hiếu Từ Cao Hoàng hậu | ||||||||
Kế nhiệm | Hiếu Đoan Văn Hoàng hậu | ||||||||
Thông tin chung | |||||||||
Sinh | 1590 | ||||||||
Mất | 30 tháng 9 năm 1626 | ||||||||
Phối ngẫu | Nỗ Nhĩ Cáp Xích | ||||||||
Hậu duệ |
| ||||||||
| |||||||||
Thân phụ | Mãn Thái |
Nỗ Nhĩ Cáp Xích chưa bao giờ đăng cơ Hoàng đế, chỉ được truy tôn bởi hậu duệ nhà Thanh[1]. Vì vậy sinh thời A Ba Hợi chưa từng làm Hoàng hậu, thụy hiệu của bà được truy phong bởi Đa Nhĩ Cổn sau khi đã qua đời. Cái chết của bà được ghi chính thức là lệnh tuẫn táng của Nỗ Nhĩ Cáp Xích, nhưng không ít tư liệu khẳng định là tâm kế của Hoàng Thái Cực.
Bà là người đầu tiên trong lịch sử nhà Thanh không phải Hoàng hậu khi còn sống, cũng không sinh ra Hoàng đế nhưng vẫn có thụy hiệu Hoàng hậu. Ngoài ra, bà cũng là trường hợp duy nhất được truy phong bởi Nhiếp chính vương chứ không phải Hoàng đế. Điều này cho thấy quyền lực tột đỉnh của Đa Nhĩ Cổn trong suốt thời kì nhiếp chính. Tuy nhiên sau khi Đa Nhĩ Cổn mất, bà bị Thuận Trị Đế phế thụy hiệu Hoàng hậu, trở thành một trong hai vị Hoàng hậu duy nhất bị truy phế của triều Thanh, bên cạnh người con dâu là Kính Hiếu Nghĩa Hoàng hậu, vợ Đa Nhĩ Cổn.