Đặng Lệ Quân
Cố danh ca người Đài Loan (1953-1995) / From Wikipedia, the free encyclopedia
Đặng Lệ Quân (tiếng Trung: 鄧麗君; bính âm: Dèng Lìjūn; tiếng Anh: Teresa Teng) (29 tháng 1 năm 1953 – 8 tháng 5 năm 1995) là một ca sĩ, nhạc sĩ, diễn viên và nhà từ thiện người Đài Loan. Được mệnh danh là "Nữ hoàng nhạc pop vĩnh cửu của châu Á", cô trở thành biểu tượng văn hóa vì những đóng góp của cô cho Mandopop, với việc khai sinh ra câu: "Ở đâu có người Trung Quốc, ở đó có âm nhạc của Đặng Lệ Quân".[1]
Đặng Lệ Quân | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Thông tin nghệ sĩ | |||||||||
Phồn thể | 鄧麗君 (phồn thể) | ||||||||
Giản thể | 邓丽君 (giản thể) | ||||||||
Bính âm | Dèng Lì Jūn (Tiếng Phổ thông) | ||||||||
Việt bính | Dang6 Lai6 Gwan1 (Tiếng Quảng Châu) | ||||||||
Sinh | 鄧麗筠 29 tháng 1, 1953 Bao Trung, Đài Loan | ||||||||
Mất | 8 tháng 5, 1995 Chiang Mai, Thái Lan | ||||||||
Nơi an nghỉ | Núi Kim Bảo 25°15′04″B 121°36′14″Đ | ||||||||
Tên khác | Teresa Tang, Teresa Deng | ||||||||
Nguyên quán | Đài Loan, Trung Hoa Dân Quốc | ||||||||
Nghề nghiệp | Ca sĩ | ||||||||
Năm hoạt động | 1967 – 1995 | ||||||||
Dòng nhạc | Mandopop, Cantopop, J-pop | ||||||||
Nhạc cụ | Hát | ||||||||
Hãng thu âm | Đài Loan: Yeu Jow (1967–1971), Haishan (1971), Life(1972–1976), Kolin (1977–1983), PolyGram (1984–1992) Hồng Kông: EMI (1971), Life(1971–1976), PolyGram (1975–1992) Nhật Bản: Polydor K.K. (1974–1981), Taurus (1983–1995) | ||||||||
Cha mẹ | Đặng Xu (cha), Triệu Tố Quế (mẹ) | ||||||||
Quê | Hà Bắc, Trung Quốc | ||||||||
|
Với sự nghiệp kéo dài gần 30 năm, Đặng Lệ Quân đã tự khẳng định mình là một thế lực thống trị và có ảnh hưởng ở châu Á trong suốt phần lớn sự nghiệp của mình,[2] bao gồm Đông Á, Đông Nam Á và ở một mức độ nào đó là Nam Á trong suốt những năm đầu và giữa những năm 80.[3] Ảnh hưởng sâu sắc của cô đối với nền âm nhạc châu Á và toàn bộ xã hội Trung Hoa trong nửa cuối thế kỷ 20 và sau đó,[4] đã đưa cô trở thành một trong những nghệ sĩ châu Á thành công và có ảnh hưởng nhất trong lịch sử.[5][6][7][8] Cô được ca ngợi là ngôi sao ca hát đa văn hóa đầu tiên của vùng Viễn Đông[9] và được một số người coi là người tiên phong của âm nhạc đại chúng hiện đại Trung Hoa - một động lực chính trong sự phát triển của ngành công nghiệp âm nhạc Hoa ngữ, bằng cách kết hợp phong cách phương Tây và phương Đông trong âm nhạc của cô, thay thế những bài hát cách mạng sau đó thịnh hành ở Trung Quốc đại lục và đặt nền móng cho âm nhạc đại chúng Trung Quốc hiện đại.[4][10][11] Bên cạnh đó, Đặng Lệ Quân cũng có công trong việc thu hẹp khoảng cách văn hóa giữa các quốc gia nói tiếng Trung, và là nghệ sĩ đầu tiên kết nối Nhật Bản với phần lớn Đông và Đông Nam Á, bằng cách hát các bài hát nhạc pop Nhật Bản, một số bài hát trong số đó sau đó đã được dịch sang tiếng Quan Thoại.[12][13][14] Ở Đài Loan, cô nổi tiếng với việc hát giải trí cho các lực lượng vũ trang và hát những bài hát yêu nước lôi cuốn người bản xứ Đài Loan. Cô được đặt biệt danh là "nghệ sĩ giải trí yêu nước" và "người yêu của những người lính".[15]
Trong suốt những năm trình diễn của mình, Đặng Lệ Quân đã thể hiện những bản nhạc hit như "Hà nhật quân tái lai" , "Mật ngọt", "Quên anh ta đi", "Em chỉ quan tâm anh", và "Ánh trăng nói hộ lòng tôi".[16] Cô đã thu âm hơn 1.500 bài hát trong suốt sự nghiệp của mình, bắt đầu từ năm 14 tuổi, không chỉ bằng tiếng Quan Thoại mà còn bằng tiếng Phúc Kiến,[8] tiếng Quảng Đông,[8] và tiếng Ý. Ngoài việc nói được hầu hết các ngôn ngữ mà cô hát, Đặng Lệ Quân còn nói được tiếng Pháp[17] và tiếng Thái. Đến nay, các ca khúc của cô đã được hàng trăm nghệ sĩ trên khắp thế giới cover lại.[18] Năm 2007, cô được giới thiệu trong "Đại sảnh Danh vọng Âm nhạc nổi tiếng" tại Bảo tàng Âm nhạc Koga Masao ở Nhật Bản, khiến cô trở thành người duy nhất không mang quốc tịch Nhật Bản làm được điều này.[19]
Năm 1986, tạp chí Time của Hoa Kỳ xếp cô vào top 10 ca sĩ nổi tiếng nhất thế giới và top 7 ca sĩ của năm, là người châu Á duy nhất được hai lần vào danh sách này. Năm 2009, Đặng Lệ Quân nhận được số phiếu áp đảo cho "Hình tượng ảnh hưởng lớn nhất của văn hóa Trung Quốc mới". Năm 2011, ca khúc Ánh trăng nói hộ lòng tôi được chọn làm ca khúc kỷ niệm 100 năm Trung Hoa Dân Quốc.