Turkiya–PKK ziddiyati
From Wikipedia, the free encyclopedia
Kurd-turk ziddiyati[izoh 2] Turkiya Respublikasi va mustaqil Kurdiston yaratish uchun Turkiyadan ajralib chiqishni talab qilgan[44] yoki Turkiya Respublikasi hududida kurdlar uchun muxtoriyat[84] va kengroq siyosiy hamda madaniy huquqlarni taʼminlashga urinayotgan turli kurd isyonchi guruhlari[85] qurolli toʻqnashuvidir[86].
PKK—Turk ziddiyati (1978—hozirgacha) | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Kurd—Turk ziddiyatining bir qismi | |||||||
PKK-Turkiya mojarosining umumiy koʻrinishi (2010) | |||||||
| |||||||
Raqiblar | |||||||
Turkiya
Boshqa kuchlar:
Qoʻllovchilar: |
Kurdiston jamoalar ittifoqi (KCK)
HBDH
Xalqaro ozodlik batalyoni TAK Qoʻllovchilar (Turkiya daʼvo qilganlarni oʻz ichiga olgan):
| ||||||
Qoʻmondonlar | |||||||
Amaldagi qoʻmondonlar Recep Tayyip Erdoğan Past commanders:
|
Amaldagi qoʻmondonlar Murat Karayılan Bahoz Erdal | ||||||
Kuchlar | |||||||
Turkiya Qurolli Kuchlari: 639,551:[37] Jandarmeriya: 148,700[38] Politsiya: 225,000 Qishloq gvardiyasi: 65,000[39] Jami: 948,550 (toʻgʻridan-toʻgʻri toʻqnashuvda hamma ham ishtirok etmaydi) |
PKK: 4,000–32,800[40][41] PJAK: 1,000[42]–3,000[43] TAK: Bir necha oʻnlab[44] Jami: ≈5,000–32,800[41] | ||||||
Yoʻqotishlar | |||||||
2015-yildan oldin: 5,347 askar, 283 politsiya ofitserlari va 1,466 qishloq gvardiyachilari oʻldirildi, 95 nafari asir olindi (24 hozirda ushlab turilibdi)[45][46] 2015—hozirgacha: 1,166 oʻldirildi Jami: 8,266 oʻldirilgan va 21,128 jarohatlangan [47][48] |
Jami: 43,019–47,074 oʻldirilgan va 22,703+ asir olingan [49][50][51][52] | ||||||
Jami oʻldirilganlar: 55,000–60,000[53][54][52]
Fuqaroviy yoʻqotishlar: | |||||||
Kurd Hizbullohi yoki Turkiyada shunchaki Hizbulloh nomi bilan ham tanilgan Turk Hizbullohi asosan sunniy islomiy jangari tashkilot boʻlib, Kurdiston ishchilar partiyasi (PKK) va Turkiya hukumatiga qarshi faol[57][58][59][60][61]. |
Asosiy isyonchi guruh Kurd ishchilar partiyasi (PKK) (Kurdcha: Partiya Karkerên Kurdistanê) hisoblanadi[87]. Kurd-turk mojarosi koʻplab mintaqalarga yoyilgan boʻlsa-da[88], mojarolarning aksariyati Turkiya janubi-sharqiga toʻgʻri keladigan Shimoliy Kurdistonda sodir boʻlgan[89]. PKKning Iroq Kurdistonida mavjudligi Turkiya Qurolli Kuchlarining mintaqaga tez-tez quruqlikdan bostirib kirishi, havo va artilleriya hujumlarini amalga oshirishiga sabab boʻlib[90][91][92], uning Suriya Kurdistonidagi taʼsiri u yerda ham xuddi shunday faoliyatga sabab boʻlmoqda. Mojaro asosan harbiy xarajatlar tufayli Turkiya iqtisodiyotiga 300 dan 450 milliard dollargacha zarar keltirdi. Mojaro, shuningdek, Turkiya turizmiga ham salbiy taʼsir koʻrsatmoqda[93][94][95].