Perry ekspeditsiyasi
From Wikipedia, the free encyclopedia
Perri ekspeditsiyasi (yaponcha: 黒船来航 , kurofune raikō, " Qora kemalarning kelishi") 1853—1854-yillarda Tokugava Syogunatiga Amerika Qoʻshma Shtatlari dengiz floti harbiy kemalarining ikkita alohida sayohatni oʻz ichiga olgan diplomatik va harbiy ekspeditsiyasi edi. Ushbu ekspeditsiyaning maqsadlari mintaqaning turli xalqlari bilan qidiruv, geodeziya sohasi boʻyicha hamkorlik va diplomatik aloqalar oʻrnatish hamda savdo shartnomalari boʻyicha muzokaralar olib borishdan iborat edi. Yaponiya hukumati bilan aloqa oʻrnatish ekspeditsiyaning ustuvor yoʻnalishi hisoblangan va ekspeditsiya boshlanishining asosiy sabablaridan biri boʻlgan.
Ekspeditsiyaga prezident Millard Fillmorning buyrugʻi bilan komandor Metyu Kalbreyt Perri rahbarlik qilgan. Perrining asosiy maqsadi Yaponiyani 220 yillik izolyatsiya siyosatiga barham berishga majbur qilish va kerak boʻlganda qurol qoʻllash orqali Amerika savdosi uchun yapon portlarini ochish edi. Perri ekspeditsiyasi toʻgʻridan-toʻgʻri Yaponiya va gʻarbiy Buyuk Kuchlar oʻrtasida diplomatik munosabatlar oʻrnatilishiga va oxir-oqibat hukmron Tokugava shogunatining qulab, imperator hokimiyatining tiklanishiga olib keldi. Ekspeditsiyadan soʻng, Yaponiyaning rivojlanayotgan savdo yoʻllari yaponizmning madaniy tendensiyasiga olib keldi. Yapon madaniyatining ba'zi jihatlari Yevropa va Amerikadagi san'atga ta'sir koʻrsatdi.