Afgʻonistonda fuqarolar urushi (1989–1992)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Afgʻonistonda fuqarolar urushi (1989-1992) Sovet qoʻshinlari Afgʻonistondan 1989-yil 15-fevralda olib chiqilishidan to 1992-yilning 27-apreliga qadar, yaʼni Peshovar kelishuvlari eʼlon qilingandan keyingi kungacha davom etdi. Peshovar kelishuvlari shartlari yangi muvaqqat Afgʻoniston hukumati eʼlon qilingan kundan boshlab, 1999-yil 28-aprelda oʻz faoliyatini boshlashi kerak edi.
Afgʻonistonda fuqarolar urushi (1989–1992) | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Sovuq urushning bir qismi. 1989-yil inqiloblari. Sovet Ittifoqining parchalanishi va Afg'oniston mojarosi (1978-yildan hozirgi kungacha) | |||||||
Afg'oniston 1989-yilda. Sovet qo'shinlari chiqib ketganidan keyin | |||||||
| |||||||
Raqiblar | |||||||
Afg'oniston Respublikasi Qo'llab-quvvatlash: Sovet Ittifoqi |
Afgʻon mujohidlari Qoʻllab-quvvatlash: Pokiston AQSH | ||||||
Qoʻmondonlar | |||||||
Abdul Rashid Dostum (1992-yilgacha) |
Burhanuddin Rabbani Ahmad Shah Massoud | ||||||
Kuchlar | |||||||
Afgʻon milliy armiyasi:
55,000 (1989)[1] Prezident gvardiyasi: 10,000 (1989)[1] Barcha kuchlar DRA nazorati ostida: taxminan 160,000 (1991),[2] shu jumladan harbiylashtirilgan va KHAD Mahalliy kuchlar: 170 000 gacha (1991)[2] |
Nomaʼlum |
1989—1992-yillarda Afgʻoniston Islom Birligida birlashgan mujohid guruhlari Kobulda Afgʻoniston Respublikasining dushman tomon (Sovet Rossiyasi) o‘rnatib ketgan "qoʻgʻirchoq rejimi "ga qarshi kurashayotganliklarini eʼlon qildilar[3]. 1989-yil mart oyida Hizb-e Islomi Gulbuddin va Ittehad-e Islomi mujohid guruhlari Pokiston Xizmatlararo Razvedka (ISI) bilan hamkorlikda Jalolobodga hujum qilishdi, ammo iyun oyiga kelib magʻlub boʻlishdi.
1991-yil mart oyida mujohidlar koalitsiyasi Xost shahrini bosib oldi. Sovet qoʻllab-quvvatlashining soʻnggi qoldiqlari 1992-yil mart oylarida tugadi. Prezident Muhammad Najibulloh chetga chiqib, mujohidlar koalitsion hukumatiga oʻrin ochishga rozi boʻldi. Bir mujohid guruhi, Hizb-e Islomi Gulbiddin Pokiston homiylik qilgan Peshovar tinchlik kelishuvi doirasida koalitsion hukumat tuzish va muhokama qilishdan bosh tortdi va Kobulga bostirib kirdi. Bu 1992-yil 25-apreldan boshlab, dastlab uch, lekin bir necha hafta ichida besh yoki oltita mujohid guruhi yoki armiyasi oʻrtasida fuqarolik urushini boshladi.