Айя Суфия
From Wikipedia, the free encyclopedia
Айя Суфия (грек. Αγία Σοφία, төр. Ayasofya) — Төркия башкаласы Истанбулда урнашкан дөньякүләм мәшһүр архитектура истәлеге. 324—327 елларда чиркәү буларак төзелгән Айя Суфия — Византия архитектурасының киң танылган үрнәкләренең берсе, империянең “алтын чоры” билгесе булып тора. 1453 елда Госманлы хәлифәлеге Константинопольне яулап алгач, чиркәү мәчеткә әйләндерелә. Дивардагы христиан «изге»ләре рәсемнәре балчык белән каплана, алар урынына гарәп каллиграфиясе язулары төшерелә. Биеклеге — 55,6 м, гөмбәз диаметры — 31 м. 1934 елдан 2020 елга кадәр музей буларак хезмәт итә. Дини статусын югалткач, диварлардагы христиан сурәтләре яңадан ачылып, күпсанлы Европа туристларын җәлеп итәләр һәм табыш китерәләр. 2020 елда Айя Суфия Рәҗәп Таййип Әрдоган карары буенча яңадан мәчет статусын ала[9].
Айя Суфия | |
грек. Αγία Σοφία төр. Ayasofya | |
Нигезләнү датасы | 23 февраль 532[1] |
---|---|
Исем | basilique de Sainte-Sophie[2] |
Эшчәнлек өлкәсе | Византия сәнгате[d] |
Бәйлелеге | Museum Directorate of Ayasofya[d] |
... хөрмәтенә аталган | Изге Зирәклек[d][3] |
Нигезләүче | Бөек Константин |
Мәдәният | Византия империясе |
Дәүләт | Төркия[4] |
Административ-территориаль берәмлек | Фатиһ һәм Истанбул |
Урын | Султанахмет[d] |
Әсәрнең клиенты | Юстиниан I[d] |
Багышланган | Изге Зирәклек[d] |
Архитектор | Милет Исидоры[d] һәм Тралл Анфимие[d][5][6] |
Архитектура стиле | Византия мигъмарияте[d][7] һәм базилика[d][7] |
Рәсми ачылу датасы | 1054 |
Гамәлдән чыгу датасы | 404 һәм 14 гыйнвар 532 |
Түләүнең рөхсәт ителгән төрләре | кулдагы акча[d] һәм Музейкарт[d] |
Мирас статусы | Бөтендөнья мирасы[8] |
Нинди веб-биттә тасвирланган | thebyzantinelegacy.com/hagia-sophia(ингл.) |
Эчтәлеге | Tomb of Mehmed III[d] |
Яклаучы изге | Гайсә Мәсих[3] |
Интерьерлар элементы өчен Викиҗыентыктагы төркем | [d] |
Объектның тышкы элементлары өчен төркем | [d] |
Оештырылманың Викиҗыентыктагы бите | Ayasofya |
Монда җирләнгәннәр төркеме | Айя Суфиядә җирләнгәннәре[d] |
Бу объекттан ясалган медиасурәтләр төркеме | [d] |
Айя Суфия Викиҗыентыкта |