Orta kulak iltihabı
orta kulağın iltihaplanması / From Wikipedia, the free encyclopedia
Orta kulak iltihabı veya otitis media, orta kulağın bir grup iltihabi hastalığıdır.[2] İki ana tipten biri olan akut orta kulak iltihabı (AOKİ),[3] genellikle kulak ağrısı ile ortaya çıkan hızlı başlangıçlı bir enfeksiyondur.[1] Küçük çocuklarda bu durum kulağın çekilmesi, ağlamanın artması ve uykusuzlukla sonuçlanabilir.[1] Yemek yemede azalma ve ateş de görülebilir.[1] Diğer ana tip efüzyonlu orta kulak iltihabıdır (EOKİ), tipik olarak semptomlarla ilişkili değildir,[1] ancak bazen bir dolgunluk hissi tanımlanır;[4] orta kulakta enfeksiyöz olmayan sıvının varlığı olarak tanımlanır ve genellikle bir akut orta kulak iltihabı atağından sonra haftalar veya aylar boyunca devam edebilir.[4] Kronik süpüratif orta kulak iltihabı (KSOKİ), altı haftadan uzun süre kulaktan akıntı ile birlikte delikli bir timpanik membranla sonuçlanan orta kulak iltihabıdır.[7] Akut orta kulak iltihabının bir komplikasyonu olabilir.[4] Ağrı nadiren mevcuttur.[4] Her üç orta kulak iltihabı türü de işitme kaybı ile ilişkili olabilir.[2][3] EOKİ'ye bağlı işitme kaybı olan çocuklar işaret dilini öğrenmezlerse bu durum öğrenme yeteneklerini etkileyebilir.[8]
Orta kulak iltihabı | |
---|---|
Diğer adlar | Otitis media, efüzyonlu otitis media: seröz otitis media, sekretuar otitis media |
Akut orta kulak iltihabı vakalarında tipik olarak görülen şişkin kulak zarı | |
Uzmanlık | Kulak burun boğaz |
Belirtiler | Kulak ağrısı, ateş, işitme kaybı[1][2] |
Tipler | Akut orta kulak iltihabı, efüzyonlu orta kulak iltihabı, kronik süpüratif orta kulak iltihabı[3][4] |
Nedenleri | Viral, bakteriyel[4] |
Risk faktörü | Dumana maruz kalma, kreş[4] |
Korunma | Aşılama, emzirme[1] |
İlaç | Parasetamol (asetaminofen), ibuprofen, benzokain kulak damlası[1] |
Sıklık | 471 milyon (2015)[5] |
Ölüm | 3200 (2015)[6] |
AOKİ'nin nedeni çocukluk anatomisi ve bağışıklık sistemi ile ilgilidir.[4] Bakteriler ya da virüsler söz konusu olabilir.[4] Risk faktörleri arasında dumana maruz kalma, emzik kullanımı ve kreşe gitme yer alır.[4] Yerli halklarda ve dudak-damak yarığı ya da Down sendromu olanlarda daha sık görülür.[4][9] EOKİ sıklıkla AOKİ'yi takiben ortaya çıkar ve viral üst solunum yolu enfeksiyonları, duman gibi tahriş edici maddeler veya alerjilerle ilişkili olabilir.[3][4] Kulak zarına bakmak doğru tanı koymak için önemlidir.[10] AOM belirtileri arasında kulak zarının bir hava üflemesiyle şişmesi veya hareket etmemesi yer alır.[1][11] Dış kulak iltihabı ile ilgili olmayan yeni akıntı da tanıyı gösterir.[1]
Pnömokok ve influenza aşısı, emzirme ve tütün dumanından kaçınma gibi bir dizi önlem orta kulak iltihabı riskini azaltır.[1] AOKİ için ağrı kesici ilaçların kullanımı önemlidir.[1] Bu ilaçlar arasında parasetamol (asetaminofen), ibuprofen, benzokain kulak damlası veya opioidler yer alabilir.[1] AOKİ'de antibiyotikler iyileşmeyi hızlandırabilir ancak yan etkilere neden olabilir.[12] Antibiyotikler genellikle şiddetli hastalığı olanlarda veya iki yaşından küçüklerde önerilir. Daha az şiddetli hastalığı olanlarda sadece iki veya üç gün sonra iyileşmeyenlerde önerilebilir.[11] Başlangıçta tercih edilen antibiyotik tipik olarak amoksisilindir.[1] Sık enfeksiyon geçirenlerde timpanostomi tüpleri nüksü azaltabilir.[1] Efüzyonlu orta kulak iltihabı olan çocuklarda antibiyotikler semptomların çözülmesini artırabilir, ancak ishal, kusma ve deri döküntüsüne neden olabilir.[13]
Dünya çapında AOKİ yılda insanların yaklaşık %11'ini etkilemektedir (yaklaşık 325 ile 710 milyon vaka).[14][15] Vakaların yarısı beş yaşından küçük çocukları kapsar ve erkekler arasında daha yaygındır.[4][14] Etkilenenlerin yaklaşık %4,8'inde veya 31 milyonunda kronik süpüratif otitis media gelişmektedir.[14] KSOKİ'li toplam insan sayısının 65-330 milyon kişi olduğu tahmin edilmektedir.[16] On yaşından önce AOKİ çocukların yaklaşık %80'ini bir noktada etkilemektedir.[4] Orta kulak iltihabı 1990'da 4900 ölümle sonuçlanırken 2015'te 3200 ölüme yol açmıştır.[6][17]