Merkür
Güneş sistemi'nde yer alan, Güneş'e en yakın ve sistem içerisindeki en küçük gezegen / From Wikipedia, the free encyclopedia
Merkür, Güneş Sistemi'ndeki en küçük ve Güneş'e en yakın gezegen.[lower-alpha 1] Yaklaşık 88 Dünya gününe eşit yörünge süresi ile yörüngesinde Güneş Sistemi'ndeki diğer tüm gezegenlerden daha hızlı devinir. Kendi ekseni çevresindeki dönüşünü yaklaşık 59 günde tamamlar. Bilinen hiç doğal uydusu yoktur. Adını tanrıların habercisi Roma tanrısı Merkür'den alır.
Adlandırmalar | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Sıfatlar | Mercurian Mercurial | ||||||||||||
Sembol | |||||||||||||
Yörünge özellikleri[1] | |||||||||||||
Günöte |
| ||||||||||||
Günberi |
| ||||||||||||
| |||||||||||||
Dış merkezlik | 0,205630[2] | ||||||||||||
| |||||||||||||
115,88 g[2] | |||||||||||||
Ortalama yörünge hızı | 47,36 km/sn[2] | ||||||||||||
174,796° | |||||||||||||
Eğiklik |
| ||||||||||||
48,331° | |||||||||||||
29,124° | |||||||||||||
Doğal uyduları | Yok | ||||||||||||
Fiziksel özellikler | |||||||||||||
−2,48 ile +7,25[4] | |||||||||||||
4,5-13″[2] | |||||||||||||
Ortalama çap | 4880 km | ||||||||||||
Ortalama yarıçap | |||||||||||||
Basıklık | 0,009 [7] | ||||||||||||
| |||||||||||||
Hacim |
| ||||||||||||
Kütle |
| ||||||||||||
Ortalama yoğunluk | 5,427 g/cm3[5] | ||||||||||||
Atalet momenti faktörü | 0,346 ± 0,014[9] | ||||||||||||
4,25 km/sn[5] | |||||||||||||
| |||||||||||||
Ekvatoral dönme hızı | 10,892 km/sa (3,026 m/sn) | ||||||||||||
2.04′ ± 0.08′ (yörüngeye)[9] (0,034°)[2] | |||||||||||||
Kuzey kutbu sağ açıklık |
| ||||||||||||
Kuzey kutbu dik açıklık | 61,45°[2] | ||||||||||||
Albedo | |||||||||||||
| |||||||||||||
Atmosfer[13][14] | |||||||||||||
Yüzey basıncı | belirti (≲ 0.5 nPa) | ||||||||||||
Bileşimleri | |||||||||||||
Wikimedia Commons'ta ilgili ortam | |||||||||||||
Sıcaklığı koruyacak bir hava yuvarı neredeyse hiç olmadığından, Merkür'ün yüzey sıcaklığı Güneş Sistemi'ndeki diğer tüm gezegenlerden daha çok günlük olarak değişir. Bazı ekvatoral bölgelerde gece 100 K (-173 °C; -279,4 °F)'den gündüz 700 K (427 °C; 800,6 °F)'e dek değişir. Kutuplar sürekli olarak 180 K (-93 °C; -135,4 °F)'in altındadır. Merkür'ün eksen eğikliği Güneş Sistemi'ndeki en küçük (yaklaşık derecenin 1⁄30'i) eksen eğikliğidir. Ancak Merkür'ün dış merkezliği Güneş Sistemi'ndeki bilinen tüm gezegenlerinkinden büyüktür.[lower-alpha 1] Günötede Güneş'e günberide olduğundan 1,5 kat daha uzaktır. Merkür'ün yüzeyi epey krater barındırır ve görünüm olarak Ay'a benzer. Bu milyarlarca yıldır jeolojik olarak etkin olmadığını gösterir.
Merkür, Güneş ile 3:2 rezonansta gelgitsel ya da çekimsel kilitlidir[15] ve Güneş Sistemi'nde eşsiz bir yörüngede döner. Güneş çevresindeki her iki devrine karşılık kendi ekseninde tam olarak üç kez döndüğü görülür.[lower-alpha 2][16] Güneş'ten görüldüğü gibi yörünge hareketi ile dönen bir gözlemci çerçevesi içerisinde, sadece her iki Merkür yılında bir dönüyormuş gibi görünür.
Merkür Güneş çevresinde Dünya'nın yörüngesinden içeride (Venüs'te olduğu gibi) döndüğü için, Dünya'nın gökyüzünde sabahları ya da akşamları gözükebilir ancak gecenin yarısında gözükemez. Ayrıca Venüs ve Ay'da da olduğu gibi Dünya'ya göre kendi yörüngesi çevresinde dönmesinin aşamaları tam aralıkla izlenir. Merkür Dünya'dan bakıldığında parlak bir nesne olarak görülür. Buna karşın Güneş'e olan yakınlığı nedeniyle Venüs'e göre daha zor görünür. Şimdiye dek iki uzay aracı Merkür'ü ziyaret etti: Mariner 10 1970'lerde uçarak geçti; MESSENGER 2004'te fırlatıldı, 30 Nisan 2015'te yakıtını tüketmeden ve gezegen yüzeyine çarpmadan önce 4 yıl boyunca Merkür'ün yörüngesinde 4.000'in üzerinde dönüş yaptı.[17][18][19]
Merkür, Mars ve Venüs'ün yörüngeleri nedeniyle Dünya'dan çok daha fazla uzaklaşması sonucu ortalamada Dünya'ya en yakın gezegendir.[20]