Lübnan İç Savaşı
1975 yılında Lübnan'da meydana gelen iç savaş / From Wikipedia, the free encyclopedia
Lübnan İç Savaşı (Arapça: الحرب الأهلية اللبنانية), 1975'ten 1990[3][4] yılına kadar Lübnan'da yaklaşık olarak 150.000 - 230.000 insanın ölümüne neden olmuştur. Yaklaşık 350.000 kişi yaralanmış bir milyondan fazla insan da ülkesini terk etmiştir. Soğuk Savaş dönemi Lübnan'ı ciddi şekilde etkiledi ve 1958'deki siyasi kriz ancak ABD'nin Beyrut'a çıkarma yapmasıyla sona ermişti. İsrail'in kurulması ve yüzbinlerce Filistinli mültecinin Lübnan'a yerleşmesi (Filistinli mülteciler 1976-90 yılları arasında nüfusun % 35'ini oluşturuyordu) dini çatışmaları arttırdı. Silahlı FKÖ gerillalarının ülkeye girişi ciddi siyasi sorunlara sebep oldu. FKÖ'nün gelişi, Filistinli mültecilerin silahlanması farklı gruplar arasındaki sürtüşmeyi hızlandırdı. 1976'da çoğunluğu Müslüman Lübnan Cephesi ve Ulusal Komite arasında çatışmalar başladıktan kısa süre sonra Arap Ligi ve Suriye arabuluculuğa girişti, Filistinli-Lübnanlı çatışması daha çok Güney Lübnan'da yoğunlaştı. FKÖ burayı 1969 yılından beri kontrol ediyordu. Kahire Antlaşması imzalanarak bu bölgeden çekildi. İsrail, Güney Lübnan'ı işgal etti ve Suriye önce Hristiyanlar lehine iç savaşa dahil oldu ve sorun uluslararası bir boyut kazandı. Suriye ve İsrail anlaşmazlığı Lübnan üzerinden devam etti. 1980'lerde taraflar harabeye dönen Beyrut'un onarılması için çaba gösterdi.
Lübnan İç Savaşı | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Soğuk Savaş, Arap Soğuk Savaşı ve Arap-İsrail savaşları | |||||||||
2 Nisan 1978'de Beyrut | |||||||||
| |||||||||
Taraflar | |||||||||
Lübnan Cephesi
Özgür Lübnan Ordusu (1977'e kadar) GLO (1976'dan beri) İsrail (1978'den beri) Kaplan Milisleri |
Lübnan Ulusal Hareketi (1975–1982) Jammoul (1982–1990)
Filistin Kurtuluş Örgütü ASALA Hizbullah (1985–1990) İran (1980'den itibaren ağırlıklı olarak İDMO ve Ordu'nun paramiliter birimleri) İslami Birleşme Hareketi (1982'den beri) |
Suriye (1976, 1983–1991) Emel Hareketi Filistin Ulusal Kurtuluş Cephesi Marada Tugayları (1978'de LC'den ayrıldı ve Suriye ile ittifak kurdu) |
Lübnan Silahlı Kuvvetleri UNIFIL (1978'den beri) Lübnan Çok Uluslu Güçleri (1982–1984)
| ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||||
Beşir Cemayel (ölü) Dany Chamoun (ölü) Tony Franjiyeh (ölü) Süleyman Franjiyeh |
Kemal Canbolat (ölü) Said Şaaban Hafız Esad Mustafa Talas |
Emmanuel A. Erskine William O'Callaghan Gustav Hägglund Timothy J. Geraghty | |||||||
|
1989 yılında Taif Antlaşması imzalandı ve çatışmalar sona erdi. 1990 yılı Ocak ayında Arap Birliği, Kuveyt liderliğinde Suudi Arabistan, Cezayir ve Fas temsilcilerinden oluşan bir komisyon kurdu. Bu arada 31 Ocak 1990'da Lübnan Cephesi ve Lübnan ordusu tekrar çatıştı. LC doğu Beyrut'ta şiddetli saldırılar düzenledi ve ilerledi. Ağustos 1990'da Lübnan Parlamentosu, başbakan Mişel Avn'nın Taif Antlaşması'nı ihlal ettiğini ve yeni bir başkanın seçilmesi kararını aldı. 13 Ekim 1990'da Suriye ordusu son büyük operasyonunu yaptı. Hava kuvvetleri ve Lübnanlı müttefiklerinin saldırısıyla Avn, Başkanlık sarayı etrafında sıkıştırıldı ve yüzlerce destekçisi öldürüldü. Avn, Beyrut'taki Fransız büyükelçiliğine sığındı ve ardından da Fransa'ya kaçtı.
Mart 1991'de Lübnan Parlamentosu bir af kanunu çıkardı ve tüm siyasi suçlular serbest kaldı. Mayıs 1991'de, çoğunluğu Hizbullah militanlarından oluşan silahlı güçlerle Lübnan Ordusu tekrar kuruldu. Bu arada şiddet az da olsa hala devam ediyordu. Aralık 1991'de Müslümanların yoğun yaşadığı Basta kentinde bir bombalı araç patlatıldı. Aralarında eski başbakan Şefik Vezzan'ın da bulunduğu yaklaşık otuz kişi öldü ve 120 kişi yaralandı. Savaş sonrası dönemde Suriye'nin Lübnan üzerindeki baskısı arttı ve Hristiyan liderler sürgün, suikast veya mahkûmiyet yoluyla siyaseten tasfiye edildiler.