Hidrolik sıçrama
From Wikipedia, the free encyclopedia
Hidrolik sıçrama, (ing. Hydraulic jump) hidrolik biliminde, nehirler ve dolusavaklar gibi açık kanal akışında sıklıkla gözlenen bir olaydır. Yüksek hızda sıvı düşük hızda bir bölgeye boşaldığında, sıvı yüzeyinde ani bir artış meydana gelir. Hızla akan sıvı aniden yavaşlar ve yüksekliği artar, bu da akışın başlangıçtaki kinetik enerjisinin bir kısmını potansiyel enerjideki bir artışa dönüştürür, enerjinin bir bölümü çalkantıdan (türbülanstan) ısıya geri dönüşü olmayan bir şekilde kaybolur.
Tanıtım: Hidrolik sıçrama, akımın sel rejiminden (kritik üstü akım) nehir rejimine (kritik altı akım) geçtiği yerde meydana gelen ve su yüzünde ani bir yükselme oluşturan bir olaydır.
İlk olarak 1500'lerde Leonardo da Vinci tarafından gözlemlendi ve belgelendi.[1] Matematiği ilk olarak Giorgio Bidone tarafından, Experiences sur le remou et sur la propagation des ondes adlı bir makalede yayınladığında tanımlanmıştır.[2]
Bu olay başlangıçtaki sıvı hızına bağlıdır. Sıvının başlangıç hızı kritik hızın altındaysa, sıçrama olmaz. Kritik hızın çok üzerinde olmayan başlangıç akış hızları için geçiş dalgalı bir dalga olarak görünür. Başlangıç akış hızı daha da arttıkça, geçiş daha ani hale gelir, yeterince yüksek hızlarda geçiş cephesi kırılır ve kendi üzerine kıvrılır. Bu olduğunda, sıçramaya şiddetli çalkantı, girdap, hava sürüklenmesi ve yüzey dalgalanmaları veya dalgalar eşlik edebilir.
Hidrolik sıçramaların iki ana görünümü vardır ve her biri için tarihsel olarak farklı terminoloji kullanılmıştır. Bununla birlikte, arkasındaki mekanizmalar benzerdir, çünkü bunlar sadece farklı referans çerçevelerinden görülen birbirlerinin varyasyonlarıdır ve bu nedenle her iki tip için fizik ve analiz teknikleri kullanılabilir.
Çeşitli görünümleri:
- Sabit hidrolik sıçrama - Şekil 1 ve 2'de gösterildiği gibi, sabit bir sıçramada hızla akan su geçişleri yavaş hareket eden suya geçer.
- Gelgit deliği - bir duvar veya dalgalı su dalgası, Şekil 3 ve 4'te gösterildiği gibi aşağı akışta akan suya karşı yukarı doğru hareket eder. Eğer kişi dalga cephesi ile birlikte hareket eden bir referans çerçevesini dikkate alırsa, dalga cephesi çerçeveye göre sabittir ve sabit atlama ile aynı temel davranışa sahiptir.
İlgili bir durum bir çağlayandır - Şekil 5'te gösterildiği gibi, bir duvar veya dalgalı su dalgası, daha sığ bir aşağı akış su akışını sollayarak aşağı doğru hareket eder. Dalga cephesi ile hareket eden bir referans çerçevesinden düşünüldüğünde, bu, sabit bir sıçrama ile aynı analize uygundur.
Bu olaylar, çok sayıda teknik açıdan kapsamlı bir şekilde ele alınmıştır.[3][4][5][6][7][8][8][9][10][11][12][13][14][15][16]
Hidrolik sıçrama bazen Kimyasalların karıştırılmasında kullanılır.[17]