Büyük Kıtlık (İrlanda)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Büyük Kıtlık ya da bir diğer ismiyle İrlanda Patates Kıtlığı, İrlanda'da 1845 yılında başlayıp 1852 yılında son bulan kitlesel açlık, hastalık ve göç dönemi.[1][2] İrlandacada Gorta Mór (Büyük Açlık) ve Drochshaol (kötü yaşam) adlarıyla anılmaktadır.
Büyük Kıtlık | |
---|---|
Gorta Mór | |
Ülke | Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı |
Bölge | İrlanda |
Dönem | 1845 - 1852 |
Toplam ölü | yak. 1.000.000 kişi |
Nedenler | Politik başarısızlık, patates kırılması, Mısır Kanunları |
Alınan dış yardım | #Dış yardımlar |
Demografik etki | Ölüm ve göç nedeniyle nüfus %20-25 oranında düştü. |
Sonuç | Ülkenin demografik, politik ve kültürel yapısı değişti. |
Önce gelen | İrlanda Kıtlığı (1740-1741) |
Sonra gelen | İrlanda Kıtlığı (1879) |
Yaklaşık 1.000.000 kişinin ölümü, hastalanması ve de göç etmesiyle sonuçlanan[3] büyük kıtlığa halkın temel gıda maddesi olan patateslere bulaşan phytophthora infestans mantarı sebep olmuştur.[4] 1845'te ekilen patatesin %40'ını, sonraki yıl tamamını yok eden mantar yalnızca tarladaki değil ambarlardaki patatesleri de etkilemiştir. Bunun sonunda halk yedi yıl boyunca açlık çekmiştir. Yedi yıllık kıtlık sona erdiğinde adanın nüfusu %20-25 oranında azalmıştı.[5]
Kıtlık, İrlanda tarihinde bir dönüm noktası olmuştur.[6] Adanın demografik, siyasi ve kültürel manzarası değişmiştir. İrlandacanın kullanımı azalmış ve çoğunluk İngilizce konuşmaya başlamış, ülke Britanya'ya bağlı kalmayı savunan Birlikçiler ve bağımsızlığı savunan Milliyetçiler olarak iki gruba ayrılmıştır.
Büyük Kıtlık sonucunda İrlanda milliyetçiliği yükselişe geçmiş, Katolik olan halk Protestan olan kraliyet ailesine karşı nefret gütmeye başlamıştır. Tüm bunlar 20. yüzyılda İrlanda'nın bağımsızlığına gidecek yolun birer kilometre taşıdır. Günümüz tarihçileri İrlanda tarihini kıtlık öncesi ve kıtlık sonrası olmak üzere ikiye ayırmaktadırlar.