İlinden İsyanı
From Wikipedia, the free encyclopedia
İlinden İsyanı veya İlinden-Başkalaşım İsyanı (Bulgarca: Илинденско-Преображенско въстание, Ilindensko-Preobražensko vǎstanie; Makedonca: Илинденско востание, Ilindensko vostanie; Yunanca: Εξέγερση του Ίλιντεν, Eksegersi tou Ilinden) Ağustos-Kasım 1903 tarihleri arasında Makedonya'da Osmanlı İmparatorluğu'na karşı İç Makedon Devrimci Örgütü tarafından gerçekleştirilen bir isyandır.[4]
İlinden İsyanı | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Makedonya ve Trakya bölgelerindeki ayaklanmanın haritası. O dönemde Osmanlı hudutları ile birlikte günümüzdeki sınırlar görülebilmektedir. | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
İç Makedon Devrimci Örgütü | Osmanlı İmparatorluğu | ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
Dame Gruev[2] Boris Sarafov[2] Nikola Karev[3] Georgi Sugarev[3] Mihail Gercikov Lazar Macarov Stamat İkonomov |
Hüseyin Hilmi Paşa[2] Ömer Rüştü Paşa[2] | ||||||
Güçler | |||||||
26,408 | 350,931 |
Makedonya bölgesindeki isyan, Manastır Vilayeti'nin orta ve güneybatı kesimlerinin çoğunu etkiledi ve esas olarak yerel Bulgar köylülerinden[5][6][7][8][9] ve bir ölçüde de Bölgenin Ulahça nüfusu.[10] Geçici hükûmet ilçesinde kurulan Krusevo isyancılar ilan, Kruševo Cumhuriyeti ağustos 12. sadece on gün sonra aşıldı oldu,[11] 19 Ağustos'ta, Edirne Vilayeti'nde[12] Bulgar köylülerinin düzenlediği yakından ilişkili bir ayaklanma, Istranca Dağları'nda geniş bir alanın kurtarılmasına ve Strandzha Cumhuriyeti'nin Vasiliko kentinde geçici bir hükûmetin kurulmasına yol açtı. Bu, Türkler tarafından reddedilmeden önce yaklaşık yirmi gün sürdü.[11] Ayaklanma, Kosova ve Selanik vilayetlerini de sarstı.[13]
İsyan başladığında, Ivan Garvanov ve Gotse Delçev de dahil olmak üzere en umut verici potansiyel liderlerinin çoğu, Osmanlılar tarafından çoktan tutuklanmış veya öldürülmüştü ve çaba birkaç ay içinde iptal edildi. Hayatta kalanlar, önümüzdeki birkaç yıl boyunca Türklere karşı bir gerilla harekâtı sürdürmeyi başardılar, ancak daha büyük etkisi, Avrupa güçlerini, Avrupa'daki Hristiyan tebaasına karşı daha uzlaşmacı bir tavır alması gerektiğine Osmanlı padişahını ikna etmeye ikna etmesiydi.