Üre
Organik bileşik / From Wikipedia, the free encyclopedia
Üre (Latince Urea Pura), organik bir bileşik. Formülü H2N-CO-NH2'dir. Karbonik asidin diamidi olan üre aynı zamanda karbamik asidin de amidi olduğundan karbamid adı ile de bilinir.
| |||
Adlandırmalar | |||
---|---|---|---|
Amino metanamid | |||
Diğer adlar Karbamid, karbonil diamid, karbonildiamin, diaminometanal, diaminometanon | |||
Tanımlayıcılar | |||
3D model (JSmol) |
|||
ChEBI | |||
ChEMBL | |||
ChemSpider | |||
DrugBank | |||
ECHA InfoCard | 100.000.286 | ||
E numaraları | E927b (parlatıcılar, ...) | ||
IUPHAR/BPS |
|||
KEGG | |||
PubChem CID |
|||
RTECS numarası |
| ||
UNII | |||
CompTox Bilgi Panosu (EPA) |
|||
| |||
| |||
Özellikler | |||
Kimyasal formül | CH4N2O | ||
Molekül kütlesi | 60,06 g mol−1 | ||
Görünüm | Beyaz katı | ||
Yoğunluk | 1.32 gr/cm3 | ||
Erime noktası | 133 – 135 °C | ||
Çözünürlük (su içinde) | 107.9 gr/100 ml (20 °C) 167 gr/100ml (40 °C) 251 gr/100 ml (60 °C) 400 gr/100 ml (80 °C) | ||
Çözünürlük | 500 gr/L gliserin,[1] 50 gr/L etanol | ||
Baziklik (pKb) | pKBH+ = 0.18[2] | ||
Yapı | |||
Dipol momenti | 4.56 D | ||
Tehlikeler | |||
GHS etiketleme sistemi: | |||
Piktogramlar | |||
NFPA 704 (yangın karosu) |
|||
Parlama noktası | Yanıcı değildir | ||
Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC): | |||
LD50 (medyan doz) |
8500 mg/kg (oral, sıçan) | ||
Güvenlik bilgi formu (SDS) | JT Baker | ||
Benzeyen bileşikler | |||
Benzeyen üreler |
Tiyoüre Hidroksikarbamid | ||
Benzeyen bileşikler |
Karbamid peroksit Üre fosfat Aseton Karbonik asit Karbonil florür | ||
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa). | |||
Bilgi kutusu kaynakları |
Ürenin ilk defa 1773 yılında keşfedildiği bilinir. Ancak şüpheden uzak kesin sentezi 1828'de Wöhler tarafından başarılmıştır. Keşfinden bu yana 50'den fazla tepkimede üre bir ürün olarak elde edilmiştir.
Amonyum karbonatın 150-200 °C'ye kadar ısıtılmasından üre elde edilir ki bu teknik bir metoddur. Wöhler sentezi olarak bilinen reaksiyonda ise; önce KCN ile PbO2 karışımı ısıtılarak KCNO elde edilir. KCNO nun amonyum sülfat ile muamelesi sonucu hazırlanan amonyum siyanatın kızdırılmasıyla da üre elde edilir. Üre 132 °C'de eriyen rombik prizmalar veya iğne şeklinde renksiz kristaller verir. Su ve alkolde iyi çözünür. Kloroform, eter veya etil asetatta çözünmez. 132 °C'nin üstünde amonyak, siyanür asidi gibi ürünler vererek bozunur. Nitrik asit, sodyum hipoklorit veya sodyum hipobromit gibi bileşiklerin etkisiyle azot, su ve karbondiokside ayrışır. Seyreltik asit veya alkalilerle ısıtıldığında amonyak ve karbondioksite bozunur.
En çok gübre ve hayvan yemi olarak kullanılan üreden ilaç ve plastik yapımında da faydalanılır. Üre asit ve tuzlarla bir takım katılma bileşikleri, bazı asitlerle de kondensasyon ürünleri veya üreidleri verir. Naftalinin türevleriyle verdiği bileşikleri terapide kullanılır. Boya üretiminde de kullanılan üre aynı zamanda bitkiler için bir besin kaynağıdır. Nitrik asitle gübre ve patlayıcı madde olarak kullanılan üre nitrat adı verilen bir tuz oluşturur.