Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu
From Wikipedia, the free encyclopedia
Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu[1] 11 Haziran 1945'te Şükrü Saraçoğlu hükûmeti tarafından topraksız ya da az topraklı çiftçilere toprak dağıtmak amacıyla çıkarılan[2] kanundur. Kanunun tarihsel önemi, öngördüğü ekonomik politikadan ziyade kanunun çıkarılmasına ilişkin siyasi süreç ile ilgilidir.
Kanun; arazileri 500 dönümü aşan toprak sahiplerinin yanı sıra kullanılmayan devlet arazilerini, dinî vakıf arazilerini, tarıma elverişli hale getirilmiş arazileri ve mülkiyeti belirsiz arazileri hedefliyordu. O sırada Türkiye'deki çiftliklerin %99,75'i 500 dönümden çok daha küçük, yalnızca %0,01'i 500 dönümden büyüktü.[3] Yaklaşık 3 milyon köylü ailesi geçimini sağlayacak topraktan yoksundu. Bunun neticesinde çoğu, geliri ve yaşam düzeyi düşük ortaklar haline gelmişti: bir kentli zengin veya büyük toprak sahibi onlara tohum ve alet verir, karşılığında hasadın çeyreği ila yarısını alırdı.[4]
Kanunun 17. maddesi, yoğun nüfuslu bölgelerde olup 200 dönümden fazla araziye sahip çiftçilerin topraklarının dört birine kadarının kamulaştırılmasını ve çiftçilere faizsiz, 20 yıllık borç verilmesini öngörüyordu.[5] CHP, Kasım 1947'deki kongresinde bu maddeyi kanun metninden çıkarma kararı aldı ve meclis bu kararı 1950'de uyguladı.