Çiçek aşısı
geliştirilmiş ilk başarılı aşı / From Wikipedia, the free encyclopedia
Çiçek aşısı, bulaşıcı bir hastalığa karşı geliştirilen ilk aşıdır. 1796 yılında İngiliz doktor Edward Jenner, nispeten hafif olan sığır çiçeği virüsü enfeksiyonunun ölümcül çiçek virüsüne karşı bağışıklık kazandırdığını göstermiştir. Sığır çiçeği, 20. yüzyılda modern çiçek aşısı ortaya çıkana kadar doğal bir aşı görevi gördü. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 1958'den 1977'ye kadar çiçek hastalığını ortadan kaldıran küresel bir aşılama kampanyası yürütmüş ve çiçek hastalığını ortadan kaldırılan tek insan hastalığı haline getirmiştir. Artık halka rutin çiçek aşısı yapılmasa da aşı biyoterörizm, biyolojik savaş ve mpox'a karşı korunmak için hala üretilmektedir.[9][10]
Aşı açıklaması | |
---|---|
Hedef | Çiçek hastalığı |
Aşı türü | Canlı aşı |
Klinik verisi | |
Ticari adlar | ACAM2000, Imvanex, Jynneos, diğerleri |
AHFS/Drugs.com | Monografi |
Lisans veri | |
Gebelik kategorisi |
|
Uygulama yolu | Subkütan |
ATC kodu | |
Hukuki durum | |
Hukuki durum | |
Tanımlayıcılar | |
DrugBank | |
UNII | |
KEGG |
Aşı (İngilizce: vaccine) terimi, çiçek aşısının kökenini yansıtan Latince inek (Latince: vacca) kelimesinden türemiştir. Edward Jenner çiçek hastalığından variolae vaccinae (inek çiçek hastalığı) olarak bahsetmiştir. Çiçek aşısının kökenleri, özellikle Louis Pasteur'ün 19. yüzyılda aşı oluşturmak için laboratuvar teknikleri geliştirmesinden sonra, zaman içinde bulanıklaştı.[11] Allan Watt Downie 1939'da modern çiçek aşısının serolojik olarak inek çiçeğinden farklı olduğunu göstermiş[12] ve daha sonra vaccinia ayrı bir viral tür olarak kabul edilmiştir. Tüm genom dizilimi, vaccinia'nın en çok at çiçeği ile yakından ilişkili olduğunu ve Büyük Britanya'da bulunan inek çiçeği suşlarının vaccinia ile en az yakından ilişkili olduğunu ortaya koymuştur.[13]