ประเทศคาซัคสถาน
ประเทศในเอเชียกลาง / From Wikipedia, the free encyclopedia
คาซัคสถาน (คาซัค: Қазақстан / Qazaqstan, ออกเสียง [qɑzɑqˈstɑn]; รัสเซีย: Казахста́н, ออกเสียง: [kɐzəxˈstɐn]) มีชื่อทางการว่า สาธารณรัฐคาซัคสถาน (คาซัค: Қазақстан Республикасы / Qazaqstan Respublikasy; รัสเซีย: Респу́блика Казахста́н) เป็นรัฐข้ามทวีปที่ตั้งอยู่ในภูมิภาคเอเชียกลางและกินพื้นที่บางส่วนของยุโรปตะวันออก มีพรมแดนติดต่อกับประเทศรัสเซียทางทิศเหนือและตะวันตก ติดต่อกับประเทศจีนทางทิศตะวันออก ติดต่อกับประเทศคีร์กีซสถานทางตะวันออกเฉียงใต้ ติดต่อกับประเทศอุซเบกิสถานทางทิศใต้ และติดต่อกับเติร์กเมนิสถานทางตะวันตกเฉียงใต้ เมืองหลวงคืออัสตานา (ซึ่งมีชื่อเรียกว่า "โนร์-โซลตัน" ระหว่าง พ.ศ. 2562–2565) โดยมีอัลมาเตอเป็นเมืองหลวงเก่าจนถึง พ.ศ. 2540 คาซัคสถานเป็นประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเลขนาดใหญ่ที่สุดในโลก เป็นประเทศที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในกลุ่มโลกอิสลาม และใหญ่เป็นอันดับเก้าของโลก มีประชากรประมาณ 19 ล้านคน ถือเป็นประเทศที่มีความหนาแน่นประชากรต่ำ คือน้อยกว่า 6 คนต่อตารางกิโลเมตร (15 คนต่อตารางไมล์)
สาธารณรัฐคาซัคสถาน Қазақстан Республикасы / Qazaqstan Respublikasy (คาซัค) Респу́блика Казахста́н (รัสเซีย) | |
---|---|
ที่ตั้งของ ประเทศคาซัคสถาน (เขียว) | |
เมืองหลวง | อัสตานา[1] 51°10′N 71°26′E |
เมืองใหญ่สุด | อัลมาเตอ 43°16′39″N 76°53′45″E |
ภาษาราชการ | คาซัค , รัสเซีย [lower-alpha 1] |
อักษรทางการ |
|
กลุ่มชาติพันธุ์ (ค.ศ. 2020)[3] |
|
ศาสนา (ค.ศ. 2020)[4] |
|
เดมะนิม | ชาวคาซัคสถาน[lower-alpha 4][6] |
การปกครอง | รัฐเดี่ยว สาธารณรัฐระบบประธานาธิบดีและระบบพรรคเด่น |
ฆาเซิม-โฌมาร์ต โตกาเยฟ | |
โวลฌัส เบียกเตียนัฟ | |
สภานิติบัญญัติ | รัฐสภา |
• สภาสูง | วุฒิสภา |
• สภาล่าง | Mazhilis |
ก่อตั้ง | |
• รัฐข่านคาซัค | ค.ศ. 1465 |
• เขตปกครองตนเองอาลัช | 13 ธันวาคม ค.ศ. 1917 |
• สาธารณรัฐปกครองตนเองคีร์กีซ | 26 สิงหาคม ค.ศ. 1920 |
• สาธารณรัฐปกครองตนเองคาซัค | 19 มิถุนายน ค.ศ. 1925 |
5 ธันวาคม ค.ศ. 1936 | |
• ประกาศเป็นอธิปไตย | 25 ตุลาคม ค.ศ. 1990 |
• เปลี่ยนชื่อเป็นสาธารณรัฐคาซัคสถาน | 10 ธันวาคม ค.ศ. 1991 |
• เป็นเอกราชจากสหภาพโซเวียต | 16 ธันวาคม ค.ศ. 1991 |
• เข้าเป็นสมาชิกเครือรัฐเอกราช | 21 ธันวาคม ค.ศ. 1991 |
26 ธันวาคม ค.ศ. 1991 | |
• ยอมรับเป็นสมาชิกสหประชาชาติ | 2 มีนาคม ค.ศ. 1992 |
• รัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน | 30 สิงหาคม ค.ศ. 1995 |
พื้นที่ | |
• รวม | 2,724,900 ตารางกิโลเมตร (1,052,100 ตารางไมล์) (อันดับที่ 9) |
1.7 | |
ประชากร | |
• ค.ศ. 2020 ประมาณ | 18,711,560[7] (อันดับที่ 64) |
7 ต่อตารางกิโลเมตร (18.1 ต่อตารางไมล์) (อันดับที่ 236) | |
จีดีพี (อำนาจซื้อ) | ค.ศ. 2020 (ประมาณ) |
• รวม | 569.813 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ[8] (อันดับที่ 41) |
• ต่อหัว | 30,178 ดอลลาร์สหรัฐ[8] (อันดับที่ 53) |
จีดีพี (ราคาตลาด) | ค.ศ. 2020 (ประมาณ) |
• รวม | 179.332 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ[8] (อันดับที่ 55) |
• ต่อหัว | 9,686 ดอลลาร์สหรัฐ[8] (อันดับที่ 69) |
จีนี (ค.ศ. 2017) | 27.5[9] ต่ำ |
เอชดีไอ (ค.ศ. 2019) | 0.825[10] สูงมาก · อันดับที่ 51 |
สกุลเงิน | เท็งเก (₸) (KZT) |
เขตเวลา | UTC+5 / +6 (ตะวันตก / ตะวันออก) |
รูปแบบวันที่ | ปปปป.วว.ดด (kk) วว.ดด.ปปปป (ru) |
ขับรถด้าน | ขวามือ |
รหัสโทรศัพท์ | +7-6xx, +7-7xx |
โดเมนบนสุด |
|
ดินแดนของคาซัคสถานเป็นถิ่นอาศัยของชนเผ่าและอาณาจักรเก่าแก่มาตั้งแต่อดีตกาล ชาวซิทเคยปกครองดินแดนแห่งนี้ตั้งแต่สมัยโบราณก่อนทีจักรวรรดิอะคีเมนิดจะเรืองอำนาจและขยายอาณาเขตจรดดินแดนทางใต้ กลุ่มชนเตอร์กิกซึ่งเป็นชนเผ่าเร่ร่อนที่สืบเชื้อสายมาจากราชวงศ์เติร์กเข้ามาตั้งรกรากประมาณช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 6 จักรวรรดิมองโกลภายใต้การปกครองของเจงกิส ข่าน เข้าปราบปรามและยึดครองดินแดนในคริสต์ศตวรรษที่ 13 ตามด้วยการยึดครองดินแดนส่วนใหญ่โดยรัฐข่านคาซัคในคริสต์ศตวรรษที่ 15 ซึ่งได้กลายเป็นอาณาเขตของคาซัคสถานยุคใหม่ในเวลาต่อมา ในคริสต์ศตวรรษที่ 16 ชาวคาซัคซึ่งเป็นหนึ่งในชนกลุ่มย่อยของกลุ่มชนเติร์กเข้ามาตั้งรกราก และแยกตัวออกเป็นสามกลุ่มย่อยที่เรียกว่า Zhuz การตั้งถิ่นฐานของพวกเขารุกล้ำเขตแดนของรัสเซียตลอดคริสต์ศตวรรษที่ 18 ก่อนที่ชาวรัสเซียจะตอบโต้ด้วยการรุกล้ำบริเวณทุ่งหญ้าคาซัค และยึดครองดินแดนทั้งหมดก่อนผนวกเข้าเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิรัสเซียในช่วงกลางคริสต์ศตวรรษที่ 19 และปลดปล่อยทาสทั้งหมดที่ถูกชาวคาซัคจับตัวมา[11] การปฏิวัติรัสเซียและสงครามกลางเมืองรัสเซียนำไปสู่การจัดระเบียบการปกครองในดินแดนอีกหลายครั้ง ใน พ.ศ. 2479 ดินแดนทั้งหมดกลายเป็นสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตคาซัคภายใต้สหภาพโซเวียต คาซัคสถานถือเป็นสาธารณรัฐของสหภาพโซเวียตแห่งสุดท้ายที่ประกาศเอกราชระหว่างการล่มสลายของสหภาพโซเวียตระหว่าง พ.ศ. 2531–2534
คาซัคสถานถือเป็นศูนย์กลางทางเศรษฐกิจและการเมืองในภูมิภาคเอเชียกลาง โดยถือครองจีดีพีเฉลี่ยถึงร้อยละ 60 ของทั่วทั้งภูมิภาค รายได้หลักมาจากอุตสาหกรรมส่งออกน้ำมันและก๊าซ รวมทั้งมีทรัพยากรแร่ธาตุจำนวนมาก[12] คาซัคสถานเป็นสาธารณรัฐซึ่งปกครองในระบอบประชาธิปไตยโดยนิตินัย อย่างไรก็ตาม องค์กรสิทธิมนุษยชนอธิบายว่ารัฐบาลคาซัคมีการปกครองแบบเผด็จการ และมีสิทธิมนุษยชนในระดับต่ำ คาซัคสถานถือเป็นรัฐเดี่ยวที่เป็นสังคมพหุนิยมทางวัฒนธรรม[13] และได้รับการจัดอันดับทางดัชนีการพัฒนามนุษย์สูงสุดในภูมิภาค คาซัคสถานเป็นสมาชิกของสหประชาชาติ องค์การการค้าโลก เครือรัฐเอกราช องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ สหภาพเศรษฐกิจยูเรเชีย องค์การสนธิสัญญาความมั่นคงร่วมกัน องค์การว่าด้วยความมั่นคงและความร่วมมือในยุโรป องค์การความร่วมมืออิสลาม องค์การรัฐเติร์ก และองค์การวัฒนธรรมเติร์กระหว่างประเทศ