รายพระนามพระสันตะปาปา
บทความรายชื่อวิกิมีเดีย / From Wikipedia, the free encyclopedia
รายพระนามพระสันตะปาปา เรียงตามที่ได้ระบุไว้ใน อันนูอาริโอ ปอนตีฟีซีโอ (อิตาลี: Annuario Pontificio; ปอนติฟประจำปี) ภายใต้หัวข้อ อี ซอมมี ปอนเตฟีซี โรมานี (อิตาลี: I Sommi Pontefici Romani; ปอนติฟสูงสุดแห่งโรม) ซึ่งไม่รวมบุคคลที่ถูกจัดว่าเป็นผู้อ้างตนเป็นพระสันตะปาปา (พระสันตะปาปาซ้อน) และจัดพิมพ์ทุกปีโดยสภาปกครองโรมัน ทั้งนี้หนังสือดังกล่าวไม่ได้ลำดับพระสันตะปาปาเรียงตามหมายเลข โดยให้เหตุผลว่าในหลาย ๆ ช่วงเวลา ไม่สามารถตัดสินได้ว่าพระสันตะปาปาพระองค์ใดอยู่ในลำดับการสืบสันตติวงศ์ที่ชอบธรรม โดยเฉพาะกรณีของสมเด็จพระสันตะปาปาลีโอที่ 8 สมเด็จพระสันตะปาปาเบเนดิกต์ที่ 5 และพระสันตะปาปาช่วงกลางคริสต์ศตวรรษที่ 11 บางพระองค์[1] รายพระนามฉบับตีพิมพ์ในหนังสือฯ ปี ค.ศ. 2001 ได้แก้ไขพระประวัติเดิมของพระสันตะปาปาในอดีตเกือบ 200 จุด ตั้งแต่สมเด็จพระสันตะปาปาเปโตรจนถึงสมเด็จพระสันตะปาปายอห์น ปอลที่ 2 อาทิเช่น วันที่ (โดยเฉพาะช่วงสองศตวรรษแรก) สถานที่ประสูติ และพระนามวงศ์[2]
คำว่า สันตะปาปา หรือ ปาปา (ละติน: papa; บิดา) ใช้หมายความถึงมุขนายกหรือบาทหลวงระดับสูงสุดของคริสตจักรหลายแห่ง (เช่น พระสันตะปาปาคอปติก) แต่ตำแหน่งนี้มักจะใช้หมายความในภาษาอังกฤษถึงพระประมุขแห่งคริสตจักรคาทอลิก ที่ผ่านมาพระสันตะปาปาคาทอลิกทรงใช้ชื่อเรียกตำแหน่งของพระองค์ตามธรรมเนียมอย่างหลากหลาย เช่น ซุมมุส ปอนติเฟ็ก (ละติน: Summus Pontifex; สังฆนายก), ปอนติเฟ็ก มักซิมุส (ละติน: Pontifex Maximus; สังฆาธิบดี) และ เซเออวุส เซเออวอรุม เดอี (ละติน: Servus servorum Dei; ผู้รับใช้ของพระเจ้า) ซึ่งแต่ละตำแหน่งถูกเพิ่มเข้ามาตามเหตุการณ์จำเพาะทางประวัติศาสตร์ และไม่สามารถปรับเปลี่ยนได้ดังอภิสิทธิ์อื่นของพระสันตะปาปา[3]
แฮมันนุส กอนตรักตุส อาจถือเป็นนักประวัติศาสตร์คนแรกที่เรียงลำดับพระสันตะปาอย่างต่อเนื่อง รายพระนามฉบับดังกล่าวสิ้นสุดที่สมเด็จพระสันตะปาปาลีโอที่ 9 ในปี ค.ศ. 1049 ในลำดับที่ 154 และมีการแก้ไขรายพระนามหลายครั้งในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 20 เช่น ผู้อ้างตนเป็นพระสันตะปาปาคริสโตเฟอร์ถูกนับอยู่ในลำดับโดยชอบธรรม หรือกรณีของว่าที่สมเด็จพระสันตะปาปาสตีเฟนที่ 2 ซึ่งเคยถูกนับเป็นพระสันตะปาปาโดยชอบธรรมด้วยพระนามว่า "สมเด็จพระสันตะปาปาสตีเฟนที่ 2" แต่ภายหลังถูกถอดออกจากรายพระนามฉบับปี ค.ศ. 1961 อย่างไรก็ตาม รายพระนามฉบับอื่น ๆ หลายฉบับในปัจจุบันยังรวมพระองค์ไว้ในฐานะ "สมเด็จพระสันตะปาปาสตีเฟนที่ 2 พระองค์แรก" (first Pope Stephen II) เนื่องจากเป็นไปได้ว่าได้อ้างอิงตามสารานุกรมคาทอลิก ฉบับ ค.ศ. 1913 ซึ่งตกเป็นสาธารณสมบัติ แม้จะไม่มีข้อถกเถียงในประเด็นดังกล่าวแล้วก็ตาม
พระสันตะปาปาหลายพระองค์ได้รับประกาศเป็นนักบุญ เช่น 48 พระองค์ในลำดับต่อเนื่อง 50 พระองค์แรก และยังมีพระองค์อื่น ๆ อีกมากที่อยู่ในกระบวนการประกาศเป็นนักบุญ ทั้งนี้พระสันตะปาปา 28 พระองค์ในลำดับ 31 พระองค์แรก สิ้นพระชนม์ในฐานะมรณสักขี (ดูรายพระนามพระสันตะปาปาที่ถูกฆาตกรรม)