ట్యునీషియా
From Wikipedia, the free encyclopedia
ట్యునీషియా[5] (అరబ్బీ : تونس టూనిస్), అధికారిక నామం ట్యునీషియా గణతంత్రం [6] (అరబ్బీ : الجمهورية التونسية, అల్-జమ్హూరియా అత్-తూనీసియ్యా), ఉత్తర ఆఫ్రికా లోని మెఘర్బు ప్రాంతంలో ఉన్న ఒక దేశం. ట్యునీషియా వైశాల్యం 1,63,610 చ.కి.మీ. దేశ ఉత్తరాంత ప్రాంతం అయిన " కేప్ అంగేలా " ఆఫ్రికాఖండం ఉత్తరాంత ప్రాంతంగా ఉంది. దీని వాయవ్యసరిహద్దున అల్జీరియా, ఆగ్నేయసరిహద్దున లిబియా దేశాలున్నాయి. ఉత్తరసరిహద్దున మధ్యధరా సముద్రం ఉంది. 2017 గణాంకాలను అనుసరించి ట్యునీషియా జనసంఖ్య 11.435 మిలియన్లు.[3] ట్యునీషియా రాజధాని నగరం టునిసు పేరు దేశానికి నిర్ణయించబడింది. ఇది దేశానికి ఈశాన్యంలో ఉంది.
الجمهورية التونسية [al-Jumhūriyya at-Tūnisiyya] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help) ట్యునీషియా గణతంత్రం |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
నినాదం حرية، نظام، عدالة (Hurriya, Nidham, 'Adala) "Liberty, Order, Justice"[1] |
||||||
జాతీయగీతం |
||||||
రాజధాని అతి పెద్ద నగరం | ట్యూనిస్ 36°50′N 10°9′E | |||||
అధికార భాషలు | అరబ్బీ[2] | |||||
ప్రజానామము | ట్యునీషియన్ | |||||
ప్రభుత్వం | రిపబ్లిక్కు[2] | |||||
- | అధ్యక్షుడు | జైన్ అల్ ఆబెదీన్ బిన్ అలీ | ||||
- | ప్రధానమంత్రి | ముహమ్మద్ గన్నౌచి | ||||
స్వతంత్రం | ||||||
- | ఫ్రాన్స్ నుండి | మార్చి 20 1956 | ||||
- | జలాలు (%) | 5.0 | ||||
జనాభా | ||||||
- | జూలై 1, 2008 అంచనా | 10,327,800[3] (79వది) | ||||
- | 2004 జన గణన | 9,910,872[3] | ||||
జీడీపీ (PPP) | 2008 అంచనా | |||||
- | మొత్తం | $83.076 billion[4] | ||||
- | తలసరి | $8,020[4] | ||||
జీడీపీ (nominal) | 2008 అంచనా | |||||
- | మొత్తం | $41.768 బిలియన్లు[4] | ||||
- | తలసరి | $4,032[4] | ||||
జినీ? (2000) | 39.8 (medium) | |||||
మా.సూ (హెచ్.డి.ఐ) (2007) | 0.766 (medium) (91వది) | |||||
కరెన్సీ | ట్యునీషియన్ దీనార్ (TND ) |
|||||
కాలాంశం | CET (UTC+1) | |||||
- | వేసవి (DST) | not observed (UTC+1) | ||||
ఇంటర్నెట్ డొమైన్ కోడ్ | .tn | |||||
కాలింగ్ కోడ్ | +216 |
ట్యునీషియా అట్లాసు పర్వతాల తూర్పు చివరిప్రాంతం, సహారా ఎడారి ఉత్తర ప్రాంతాలను కలిగి ఉంది. దేశంలోని మిగిలిన ప్రాంతాలలో చాలా సారవంతమైన నేల ఉంది. దాని 1,300 కిలోమీటర్ల (810 మైళ్ళు) సముద్రతీరం మధ్యధరా బేసిను పశ్చిమ, తూర్పు ప్రాంతాల ఆఫ్రికా సంయోగం, సిసిలియను స్ట్రైటు సార్డినియను ఛానలు ఉన్నాయి. ట్యునీషియాలో ఆఫ్రికా ప్రధాన భూభాగం రెండవ, మూడవ ఐరోపా సమీప ప్రదేశాలు (గిబ్రాల్టర్ తరువాత) ఉన్నాయి.
ట్యునీషియా అనేది ఒక ఏకీకృత పాక్షిక అధ్యక్ష ప్రతినిధ్య ప్రజాస్వామ్య రిపబ్లికు. ఇది అరబ్బు ప్రపంచంలో పూర్తిగా ప్రజాస్వామ్య సార్వభౌమ రాజ్యంగా పరిగణించబడుతుంది.[7][8] ఇది అధిక మానవ అభివృద్ధి సూచిక.[9] ట్యునీషియాకు ఐరోపా సమాఖ్యతో ఒక అసోసియేషను ఒప్పందం ఉంది; లా ఫ్రాంకోఫొనీ, మధ్యధరా సమాఖ్య, తూర్పు, దక్షిణ ఆఫ్రికాలకు కామన్ మార్కెటు, అరబు మఘ్రేబు సమాఖ్య, అరబ్బు లీగు, ఒ.ఐ.సి, గ్రేటరు అరబ్బు ఫ్రీ ట్రేడు ఏరియా, సహెలు-సహరాను స్టేట్సు కమ్యూనిటీ, ఆఫ్రికా సమాఖ్య, అలీన ఉద్యమం, ది గ్రూప్ ఆఫ్ 77, యునైటెడు స్టేట్సు అతిపెద్ద నాన్-నాల్లీ మిత్రరాజ్యాల హోదా పొందింది. అంతేకాకుండా ట్యునీషియా కూడా ఐక్యరాజ్యసమితిలో సభ్యదేశంగా ఉంది. ఐరోపాతో సంబంధాలు - (ప్రత్యేకించి ఫ్రాన్సు, [10] ఇటలీతో) [11][12] – ఆర్థిక సహకారం, ప్రైవేటీకరణ, పారిశ్రామిక ఆధునీకరణ ద్వారా అనుసంధానించబడ్డాయి.
ప్రాచీన కాలంలో ట్యునీషియాలో ప్రాథమికంగా బర్బర్లు నివసించారు. క్రీ.పూ 12 వ శతాబ్దంలో ఫోనీషియా వలసలు మొదలైయ్యాయి. ఈ వలసదారులు కార్తేజును స్థాపించారు. ఇది రోమన్ రిపబ్లిక్కుకు ఒక ప్రధాన వర్తక శక్తి, సైనిక ప్రత్యర్థిగా ఉంది. కార్తేజు రోమన్లు క్రీ.పూ. 146లో ఓడించబడ్డారు. తర్వాతి ఎనిమిది వందల సంవత్సరాలుగా ట్యునీషియాను ఆక్రమించుకున్న రోమన్లు క్రైస్తవ మతం, ఎల్ జెంబు ఆమ్ఫిథియేటరు వంటి వాస్తు శిల్పాలను వాడతారు. 647 లో ప్రారంభించిన అనేక ప్రయత్నాల తరువాత ముస్లింలు 697 లో ట్యునీషియా మొత్తాన్ని స్వాధీనం చేసుకున్నారు. తర్వాత ఈ ప్రాంతం ఒట్టోమను సామ్రాజ్యం 1534 - 1574 ఆధీనంలో ఉంది. ఒట్టోమన్లు మూడు వందల సంవత్సరాల పాటు ఇక్కడ స్థిరపడిపోయారు. 1881 లో ట్యునీషియా ఫ్రెంచి వలసరాజ్యంగా మారింది. ట్యునీషియా హబీబ్ బోర్గుయిబాతో స్వాతంత్ర్యం పొంది 1957 లో ట్యునీషియా రిపబ్లిక్కును ప్రకటించింది. 2011 లో ట్యునీషియా విప్లవం ఫలితంగా అధ్యక్షుడు " జినె ఎల్ అబిడినె బెన్ అలీ "ని తొలగించి తరువాత పార్లమెంటరీ ఎన్నికలు నిర్వహించబడ్డాయి. 2014 అక్టోబరు 26 న దేశం మళ్ళీ పార్లమెంటుకు ఎన్నికలు నిర్వహించబడ్డాయి.[13] 2014 నవంబరు 23 న అధ్యక్షుడి కోసం ఓటు వేసింది.[14]