ఎలక్ట్రాన్ సంగ్రహణ
From Wikipedia, the free encyclopedia
ఎలక్ట్రాన్ సంగ్రహణ అంటే, విద్యుదావేశ పరంగా తటస్థంగా ఉండే పరమాణువులో దాని కేంద్రకం K లేదా L ఎలక్ట్రాన్ షెల్ల నుండి ఒక ఎలక్ట్రాన్ను గ్రహించడం. దీన్ని K-ఎలక్ట్రాన్ సంగ్రహణ, K- సంగ్రహణ, లేదా L- ఎలక్ట్రాన్ సంగ్రహణ, L- సంగ్రహణ అని కూడా అంటారు. ఇంగ్లీషులో దీన్ని ఎలక్ట్రాన్ క్యాప్చర్ అంటారు. ఈ ప్రక్రియలో కేంద్రకంలో ఉండే ప్రోటాన్ న్యూట్రాన్గా మారుతుంది. అదే సమయంలో ఒక ఎలక్ట్రాన్ న్యూట్రినో వెలువడుతుంది.
- p + e− → n + νe
- లేదా, అణు చర్య సమీకరణం లాగా రాసినపుడు
- ν
ఈ ఒక్క ఉద్గార న్యూట్రినో లోనే మొత్తం క్షీణత శక్తి ఉంటుంది కాబట్టి, దానికి ఈ ఒక్క విలక్షణ శక్తి ఉంటుంది. అదేవిధంగా, న్యూట్రినో ఉద్గారంలో ఉండే ద్రవ్యవేగం, ఉత్పన్న పరమాణువును ఒకే లక్షణ ద్రవ్యవేగంతో వెనక్కి తిప్పడానికి కారణమవుతుంది.
ఫలితంగా వచ్చిన ఉత్పన్న న్యూక్లైడ్, అది ఉత్తేజిత స్థితిలో ఉన్నట్లయితే, గ్రౌండ్ స్థితికి మారుతుంది. సాధారణంగా, ఈ పరివర్తన సమయంలో గామా కిరణాలు విడుదలవుతాయి. అయితే అంతర్గత మార్పిడి ద్వారా న్యూక్లియర్ డీ-ఎక్సైటేషన్ కూడా జరగవచ్చు.
పరమాణువులో, లోపలి కక్ష్యలో ఉన్న ఎలక్ట్రాన్ను సంగ్రహించిన తరువాత, ఆ ఎలక్ట్రాన్ స్థానం లోకి బయటి కక్ష్య లోని ఎలక్ట్రాన్ వచ్చి చేరుతుంది. ఈ ప్రక్రియలో ఒకటి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ విలక్షణమైన ఎక్స్-రే ఫోటాన్లు విడుదలవుతాయి. ఎలక్ట్రాన్ సంగ్రహణ కొన్నిసార్లు ఆగర్ ప్రభావానికి దారి తీస్తుంది. ఈ ప్రభావంలో, తక్కువ స్థాయి ఎలక్ట్రాన్ స్థితిని అందుకునే ప్రక్రియలో పరమాణువు లోని ఎలక్ట్రాన్ల మధ్య పరస్పర చర్యల కారణంగా పరమాణువు ఎలక్ట్రాన్ షెల్ నుండి ఎలక్ట్రాన్ బయటకు వస్తుంది.
ఎలక్ట్రాన్ సంగ్రహణ జరగడంతో, ఆ మూలకపు పరమాణు సంఖ్య ఒకటి తగ్గిపోతుంది, న్యూట్రాన్ సంఖ్య ఒకటి పెరుగుతుంది, ద్రవ్యరాశి సంఖ్యలో ఎటువంటి మార్పూ ఉండదు. ఈ ప్రక్రియలో ఎలక్ట్రాన్ షెల్లో జరిగిన ఎలక్ట్రాన్ నష్టం, పాజిటివ్ అణు ఛార్జిని కోల్పోవడంతో సమతుల్యం అవుతుంది కాబట్టి, ఎలక్ట్రాన్ సంగ్రహణ పర్యవసానంగా తటస్థ పరమాణువే ఏర్పడుతుంది. అయితే, అగర్ ఎలక్ట్రాన్ ఉద్గారాల వలన పాజిటివు పరమాణు అయాన్ ఏర్పడవచ్చు.
ఎలక్ట్రాన్ సంగ్రహణ అనేది నాలుగు ప్రాథమిక బలాలలో ఒకటైన హీన బలానికి (వీక్ ఫోర్స్) ఉదాహరణ.
కేంద్రకంలో ప్రోటాన్లు ఎక్కువగా ఉండే ఐసోటోప్లలో ఎలక్ట్రాన్ సంగ్రహణ అనేది ప్రాథమిక క్షయ పద్ధతి. అయితే ఐసోటోపుకూ దాని భావి ఉత్పన్న (ఒక ధనాత్మక చార్జ్ తక్కువగా ఉండే ఐసోబార్) ఐసోబారుకూ మధ్య శక్తి వ్యత్యాసం సరిపడినంత ఉండకపోవడంతో న్యూక్లైడ్ పాజిట్రాన్ను విడుదల చేయదు. పాజిట్రాన్ ఉద్గారాల ద్వారా క్షీణించడానికి తగినంత శక్తిని కలిగి ఉండే రేడియోయాక్టివ్ ఐసోటోప్లకు ఎలక్ట్రాన్ సంగ్రహణ అనేది ప్రత్యామ్నాయ పద్ధతి మాత్రమే. ఎలక్ట్రాన్ సంగ్రహణ కొన్నిసార్లు బీటా క్షయంలో ఒక రకంగా భావిస్తారు [1] - ఎందుకంటే హీన బలం ద్వారా జరిగే ప్రాథమిక పరమాణు ప్రక్రియ అలాగే ఉంటుంది. అణు భౌతిక శాస్త్రంలో, బీటా క్షయం అనేది ఒక రకమైన రేడియోధార్మిక క్షయం, దీనిలో బీటా రే (ఫాస్ట్ ఎనర్జీటిక్ ఎలక్ట్రాన్ లేదా పాజిట్రాన్), ఒక న్యూట్రినో లు కేంద్రకం నుండి విడుదలవుతాయి. ఎలక్ట్రాన్ సంగ్రహణను కొన్నిసార్లు విలోమ బీటా క్షయం అని కూడా అంటారు. అయితే ఈ పదం సాధారణంగా ప్రోటాన్తో ఎలక్ట్రాన్ యాంటీన్యూట్రినో యొక్క పరస్పర చర్యను సూచిస్తుంది. [2]