అర్జెంటీనా
From Wikipedia, the free encyclopedia
అర్జెంటీనా (స్పానిష్: రిపబ్లికా అర్జెంటీనా) దక్షిణ అమెరికా ఖండములోని ఒక దేశము. దక్షిణ అమెరికా దక్షిణ ప్రాంతంలో ఉన్న ఇది ఒక గణతంత్ర దేశము. ఈ దేశ విస్తీర్ణము 2,766,890 చదరపు కిలోమీటర్లు. అర్జెంటీనా దేశానికి పడమటి దిక్కున ఆండీస్ పర్వతశ్రేణులు, తూర్పు, దక్షిణమున అట్లాంటిక్ మహాసముద్రము ఎల్లలుగా ఉంది. ఇది దక్షిణ అమెరికా దక్షిణ కోణతీరాన్ని తన పొరుగున పశ్చిమసరిహద్దులో ఉన్న చిలీతో పంచుకుంటూ ఉంది. దేశం ఉత్తర సరిహద్దులో పరాగ్వే, బొలీవియా దేశాలు, ఈశాన్య సరిహద్దులో బ్రెజిల్, తూర్పు సరిహద్దులో ఉరుగ్వే, దక్షిణ అట్లాంటిక్ మహాసముద్రం, దక్షిణ సరిహద్దులో డ్రేక్ పాసేజ్ ఉన్నాయి. 27,80,400చ.కి.మీ వైశాల్యం ఉన్న ప్రధానభూమితో అర్జెంటీనా వైశాల్యపరంగా ప్రపంచంలోని 8 అతి పెద్ద దేశాలలో ఒకటిగా, లాటిన్ అమెరికా దేశాలలో ద్వితీయస్థానంలో, స్పానిష్ మాట్లాడే హిస్పానియా ప్రజలు అధికంగా నివసిస్తున్న ప్రథమ స్థానంలో ఉంది. దేశం 23 ఉపవిభాగాలుగా విభజించబడి ఉంది. ఫెడరల్ రాజధాని బ్వేనౌస్ ఐరిస్ స్వయంప్రతిపత్తి కలిగి ఉంది. (స్పానిష్: [Capital Federal] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help))ఇది అర్జెంటీనా కాంగ్రెస్ చేత నిర్ణయించబడింది.[9]
República Argentina మూస:Es అర్జెంటీనా గణతంత్రం[1] |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
నినాదం "En unión y libertad" (Spanish) "In Unity and Freedom" |
||||||
జాతీయగీతం "Himno Nacional Argentino" (Spanish) "Argentine National Anthem" |
||||||
The Argentine claims in Antarctica (overlapping the Chilean and British Antarctic claims) along with the Falkland Islands, South Georgia, and the South Sandwich Islands (administered by the United Kingdom) shown in light green. |
||||||
రాజధాని అతి పెద్ద నగరం | బ్వేనౌస్ ఐరిస్ 34°36′S 58°23′W | |||||
అధికార భాషలు | Spanish (de facto) | |||||
గుర్తింపు పొందిన ప్రాంతీయ భాషలు | Araucano, Guaraní, Quechua, Welsh[2][3] | |||||
జాతులు (2005[4][5]) | 86.4% European 8.5% Mestizo 3.3% Arab 1.6% Amerindian 0.4% Asian and others |
|||||
ప్రజానామము | Argentine, Argentinian, Argentinean | |||||
ప్రభుత్వం | Federal representative presidential republic | |||||
- | President | Cristina Fernández de Kirchner | ||||
- | Vice President and President of the Senate | Julio Cobos |
||||
- | Supreme Court President | Ricardo Lorenzetti | ||||
Independence | from Spain | |||||
- | May Revolution | 25 May 1810 | ||||
- | Declared | 9 July 1816 | ||||
- | Current constitution | May 1, 1853 | ||||
- | జలాలు (%) | 1.1 | ||||
జనాభా | ||||||
- | 2010 జన గణన | 40,091,359 <--then:-->(32nd) | ||||
జీడీపీ (PPP) | 2010 అంచనా | |||||
- | మొత్తం | $642.4 billion[6] (22nd) | ||||
- | తలసరి | $15,854[6] (51st) | ||||
జీడీపీ (nominal) | 2010 అంచనా | |||||
- | మొత్తం | $370.3 billion[6] (27th) | ||||
- | తలసరి | $9,138[6] (62nd) | ||||
జినీ? (2010) | 41.4[7] (high) | |||||
మా.సూ (హెచ్.డి.ఐ) (2010) | 0.775[8] (high) (46th) | |||||
కరెన్సీ | Peso ($) (ARS ) |
|||||
కాలాంశం | ART (UTC-3) | |||||
ఇంటర్నెట్ డొమైన్ కోడ్ | .ar | |||||
కాలింగ్ కోడ్ | ++54 |
ప్రొవిన్సెస్ రాజధాని ప్రత్యేక నియోజకవర్గాలుగా ఉన్నప్పటికీ ఫెడరల్ విధానానికి అనుగుణంగా ఉంటాయి. అర్జెంటీనా కొంత అంటార్కిటికా భూభాగం మీద, ఫాక్లాండ్ ద్వీపాలు (స్పానిష్: [Islas Malvinas] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help)), సౌత్ జార్జియా, ది సౌత్ శాండ్విచ్ ద్వీపాలు మీద సార్వభౌమ్యాధికారాలు కలిగి ఉంది. ఆధునిక అర్జెంటీనా ప్రాంతంలో ఆరంభకాలంలో పాలియోలిథిక్ ప్రజలు నివసించారు.[10] 16వ శతాబ్దంలో ఈప్రాంతం స్పెయిన్ కాలనీగా చేయబడింది.[11] అర్జెంటీనా " వైశ్రాయిలిటీ ఆఫ్ ది రియో డీ లా ప్లేటా " దేశాలలో ఒకటిగా ఉంది. [12]
1776 లో ఒక స్పానిష్ " ఓవర్సీస్ వైస్రాయల్టీ " స్థాపించబడింది. (1810-1818) అర్జెంటైన్ వార్ ఆఫ్ ఇండిపెండెన్స్, అర్జెంటైన్ డిక్లరేషన్ ఆఫ్ ఇండిపెండెన్స్ తరువాత ఆరంభం అయిన అర్జంటీనా అంతర్యుద్ధం 1861 వరకు కొనసాగింది.అర్జెంటీనా రాజధాని నగరం బ్యూనస్ ఎయిర్స్, ప్రొవింసెస్ కలిపిన సమాఖ్యగా దేశం పునర్వ్యవస్థీకరణ చేయబడింది. తరువాత దేశం శాంతి, స్థిరత్వాన్ని అనుభవించింది అర్జెంటీనాలో వలసలు సాంస్కృతిక ప్రభావం ప్రజాజీవితాంలో గణనీయమైన మార్పులు తీసుకు వచ్చింది. సంపద అసమానమైన పెరుగుదల అర్జెంటీనాను 20 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో ప్రపంచంలోని ఏడవ అతి గొప్ప అభివృద్ధిచెందిన సంపన్న దేశంగా మారింది.[13][14] 1930 తరువాత దేశంలో నెలకొన్న రాజకీయ అశాంతి, ఆర్థికసంక్షోభాలు దేశాఆర్థికస్థితి మీద ప్రభావం చూపి దేశాన్ని అభివృద్ధి చెందని దేశంగా మార్చింది. [15] అందువలన 20వ శతాబ్దం మద్యనుండి అర్జెంటీనా 15 సంపన్నదేశాల జాబితా నుండి తొలగించబడింది. [13] అర్జెంటీనా తన " మిడిల్ పవర్ " హోదాను నిలబెట్టుకుంటూ ఉంది.[16] దక్షిణకోణం, లాటిన్ అమెరికన్ దేశాలలో ప్రధానశక్తిగా అంతర్జాతీయంగా గుర్తించబడుతుంది.[17] [18]
దక్షిణ అమెరికాలో అర్జెంటీనా రెండవ అతిపెద్ద ఆర్థిక వ్యవస్థగా లాటిన్ అమెరికాలో మూడవ అతిపెద్ద ఆర్థిక వ్యవస్థగా ఉంది. ఇది జి -15, జీ20 ఆర్థిక వ్యవస్థల్లో సభ్యదేశంగా ఉంది. ఇది యునైటెడ్ నేషన్స, ప్రపంచ బ్యాంకు, వరల్డ్ ట్రేడ్ ఆర్గనైజేషన్, మెర్కోసూర్, యూనియన్ ఆఫ్ సౌత్ అమెరికన్ నేషన్స్, లాటిన్ అమెరికా, కరేబియన్ రాష్ట్రాల సంఘం, ఆర్గనైజేషన్ ఆఫ్ ఐబెరో-అమెరికన్ స్టేట్స్ వూవస్థాపక సభ్యదేశంగా ఉంది. ఇది లాటిన్ అమెరికా దేశాలలో అత్యధిక మానవాభివృద్ధి సాధించిన దేశంగా ప్రత్యేకత కలిగి ఉంది.[19] హైటెక్ రంగం అభివృద్ధి మర్కెట్ సైజ్, స్థిరత్వం కారణంగా[20] 2018 నాటికి అర్జెంటీనా అభివృద్ధి చెందిన దేశంగా వర్గీకరించబడగలదని భావిస్తున్నారు. [21]