Lista e vendeve të Trashëgimisë Botërore në Evropën Jugore
From Wikipedia, the free encyclopedia
UNESCO (Organizata për Edukim, Shkencë dhe Kulturë e Kombeve të Bashkuara) ka caktuar 168 vende të Trashëgimisë Botërore në të gjitha 17 shteteve sovrane (gjithashtu të quajtur si "shtete palë") të Evropës Jugore: Shqipëria, Andorra, Bosnja dhe Hercegovina, Bullgaria, Kroacia, Qipro, Greqia, Italia, Maqedonia, Malta, mali i Zi, Portugali, San Marino, Serbi, Slloveni, Spanjë, Turqi dhe Vatikan, si dhe një vend në territorin britanik të Gjibraltarit.[1]
Dy vendet kryesore sipas numrit të vendeve të Trashëgimisë Botërore janë të vendosura në këtë rajon: Italia me 51 vende dhe Spanja me 44 vende (40 vende pa përfshirë ato në Ishujt Kanarie). Shtatë vende janë të ndara në mes të disa shteteve: Artet shkëmbore prehistorike në Luginën Côa dhe Siega Verde (Portugali dhe Spanjë), Hekurudha Rhaetian në Albula / Bernina (Itali dhe Zvicër), Monte San Giorgio (Itali dhe Zvicër) etj.[2] Vendet e para nga rajoni ishin regjistruar në vitin 1979 një vit pas konceptimit të listës, dhe përfshinë gjashtë vende në ish-Jugosllavi, dhe një vend në Itali.[3][4] Çdo vit, Komiteti i Trashëgimisë Botërore i UNESCO-s mund të shkruajë vende të reja në listë, ose të heq vende të cilat nuk i plotësojnë kriteret. Përzgjedhja bazohet në dhjetë dhjetë kritere: gjashtë për trashëgiminë kulturore (i–vi) dhe katër për të trashëgimisë natyrore (vii–x).[5] Disa vende, të përcaktuara "vende të përziera", përfaqësojnë trashëgiminë kulturore dhe natyrore. Në Evropën Jugore, ka 150 vende kulturore, 12 natyrore dhe 7 të përziera.
Komiteti i Trashëgimisë Botërore gjithashtu mund të specifikojë se një vend është i rrezikuar, duke cituar "kushtet që kërcënojnë karakteristikat për të cilat një pasuri është regjistruar në Listën e Trashëgimisë Botërore". Një nga vendet (Monumentet Mesjetare në Kosovë) në Evropën Jugore është renditur si e rrezikuar dhe katër vende (Qyteti i Vjetër i Dubrovnikut, Rajoni Natyror dhe Kulturo-Historik i Kotorrit, Parku Kombëtar i Plitvicës dhe Butrinti) ishin më parë të listuara. Listimi i vendeve me rrezik të mundshëm është konsideruar nga UNESCO në disa raste të tjera.[6][7]