Simetu
From Wikipedia, the free encyclopedia
Lu Simetu (116 Km) é lu secunnu ciumi chiù longu ntâ Sicilia dopo l’Imera; anveci, pi la grannizza di lu bacinu idrugràficu, è ô primu postu e ntirissa li tirritori di quattru pruvinzi (Catania, Missina, Castrugiuvanni e Sarausa).
E’ furmatu di dui "trunchi " muntani ca vènunu dê munti Nèbbrudi: lu turrenti Saracena, longu 20 Km e ca si forma a n’autizza di 1.700 m., nta la Serra di lu Re, ammeri ô munti Soru, e lu turrenti Cutò, ca nasci a 8 Km chiù a ovist. I dui "truncuni" s’ancòntranu a 7 Km a nord di Bronti furmannu lu Simetu.
Doppu lu Cutò, lu Simetu scurri agghiri sud arricugghennu tantìssimi affruenti, lu primu ciumi e lu Truina, cu lu sboccu versu lu ponti di Cantarèa.
Assai beddi sunnu li goli di l’ "ingruttatu làvicu dû Simetu" a ovist di Bronti; ccà lu ciumi scavò ntô basaltu làvicu di antichi arruzioni pre-etnee, nu solcu prufunnu dicini di metri, strittu ntra virtigginusi pareti virticali.
Doppu nu ponti, dittu di li Saracini, lu ciumi casca pi quarchi vintidui metri,(la cascata veni chiamata "Puliceddu"), furmata da lu scazzamentu prugrissivu di la lava ca cuntinua a crullari chianu-chianu.
Pi 30 chilòmitri lu cimu scurri nta nu modu turtuosu e lu pircorsu furìa e si storca ora a manu dritta e ora a manca e a 3 chilòmitri a sud-ovist di Adranu, arricogghi lu Sarsu (ca nun è lu ciumi cû stissu nomu Salsu dâ Sicilia uccidintali).
Jennu agghiri sud, doppu àutri 50 chilòmitri, quannu si trova a quarchi 8 chilòmitri di la costa, accogghi n’àutru affruenti: lu Dittàino; a 2 chilòmitri, pi finiri, iddu ncontra l’ ùrtimu grossu affruenti, lu Gornalunga, ca nasci nta li cullini tra Chiazza Armerina e Valguarnera.
Sbocca ntô mari Joniu, 12 chilòmitri a sud di Catania.
Mpunenti travagghi si fìciru pi lu sfruttamentu di li sò acqui (sistema idruelèttricu dô Salsu-Simetu, rializzatu di l’Enti Sicilianu di alittricità).
Lu Simetu, ca l’Àrabbi chiamaru "ciumi di Musè" , sarva lu sò caràttiri urigginariu di turrenti, zoè picca acqua ntâ astati e chini nvirnali ca, o spissu, fa danni a li tirreni vicini.
Lu ciumi havi na purtata media di 25 mc. o secunnu. L’acqui dô bacinu dô Simetu, nu tempu facèvunu mòviri tanti mulini; ancora oggi st’acqui sunnu utilizzati pi irrigari li agrumeti.
Nta la foci dû Simetu, cu Dicretu Riggiunali, vinni stituita l’Oasi naturali ca si stenni versu sud ntirissannu i laghetti di Guarnazza e Gornalunga.