Wikipedysta:Matinee71/Interseks
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Osoby interpłciowe (łac. inter 'między', sexualis 'płciowy') – osoby urodzone z dowolną liczbą różnic w zakresie cech dotyczących płci, w skład których wchodzą chromosomy, gonady, hormony płciowe lub narządy rozrodcze, które według Wysokiego komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw praw człowieka "nie odpowiadają typowym definicjom męskich i żeńskich ciał"[1][2]. Takie zróżnicowanie może obejmować niejednoznaczność narządów płciowych oraz kombinacje genotypu i fenotypu płciowego innego niż mężczyzna XY i kobieta XX[3][4].
Ten artykuł został przetłumaczony z Wikipedii w języku angielskim. Przetłumaczona treść w części lub w całości pochodzi z artykułu Intersex. Zobacz autorów tego artykułu. Treści pochodzące z Wikipedii w języku angielskim są oparte na licencji Creative Commons 4.0 – Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach. Kopiując je lub tłumacząc, należy podać ich autorów i udostępnić na tych samych warunkach. |
Osoby interpłciowe określano dawniej terminami "hermafrodyci" lub "wrodzeni eunuchowie"[5][6]. W literaturze medycznej z XIX i XX wieku interpłciowość nazywano obojnactwem prawdziwym, obojnactwem rzekomym żeńskim i obojnactwem rzekomym męskim co odzwierciedla pierwsze próby sklasyfikowania cech interpłciowych[7]. Pojęcia te przestały być powszechnie używane: terminy takie jak ""hermafrodyta" uważane są za mylące, stygmatyzujące oraz naukowo przestarzałe[8]. Hermafrodyta jest obecnie definiowany jako "zwierzę lub roślina posiadające męskie i żeńskie organy rozrodcze". W 1917 roku Richard Goldschmidt stworzył termin "interpłciowość", aby opisać rozmaitość wieloznaczności płci biologicznej[7]. W środowisku klinicznym termin "zaburzenia rozwoju płci" (DSD) jest stosowany od 2006 roku[9]. Zmiana ta budziła kontrowersje już od czasu wprowadzenia tej etykiety[10][11][12].
Osoby interpłciowe narażone są na stygmatyzację i dyskryminację od urodzenia lub odkrycia zróżnicowanych cech płciowych / cech interpłciowych, np. w okresie dojrzewania. Może ona obejmować dzieciobójstwo, porzucenie oraz napiętnowanie bliskich[13][14][15]. Na całym świecie wiele niemowląt i dzieci interpłciowych, jak np. te z nieodpowiadającymi żadnej płci narządami rozrodczymi, jest poddawanych operacjom chirurgicznym bądź terapii hormonalnej w celu nadania im bardziej akceptowalnych społecznie cech płciowych. Jest to uważane za kontrowersyjne, ponieważ nie ma mocnych dowodów potwierdzających korzystne dla nich rezultaty[16]. Takie leczenie może obejmować sterylizację. Dorośli, włączając w to elitarne sportsmenki, również byli poddawani takiemu leczeniu[17][18]. Coraz częściej zagadnienia te są uważane za łamanie praw człowieka, co potwierdzają oświadczenia międzynarodowych[19][20] i krajowych instytucji zajmujących się prawami człowieka i etyką[21]. Organizacje osób interpłciowych wydały również oświadczenia dotyczące łamania praw człowieka, w tym deklarację Malty wydaną przez trzecie Międzynarodowe Forum Osób Interpłciowych[22].
W 2011 roku Christiane Völling została pierwszą osobą interpłciową, o której wiadomo, że z powodzeniem pozwała o odszkodowanie w sprawie wszczętej w związku z interwencją chirurgiczną bez zgody pacjenta[23]. W kwietniu 2015 r. Malta jako pierwsza zdelegalizowała działania medyczne podejmowane bez zgody pacjenta i służące modyfikacji anatomii płci, w tym anatomii osób interpłciowych[24][25].
Część osób interpłciowych może być przypisana i wychowana jako dziewczyna lub chłopiec, ale następnie identyfikować się z inną płcią w późniejszym okresie życia, podczas gdy większość nadal identyfikuje się z przypisaną im płcią[4][26][27].