Róg naturalny
instrument muzyczny dęty blaszany / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Róg naturalny, róg chromatyczny – instrument muzyczny dęty blaszany. Ma profil długi, wąski, nieznacznie koniczny i zwinięty w okrąg lub owal. Korpus pozbawiony jest otworów bocznych; może być zwinięty jedno- lub wielokrotnie, może posiadać dodatkowe kanały rozmieszczone wewnątrz i na zewnątrz głównego profilu. Korpus na wlocie ma kociołkowaty ustnik, a u wylotu rozszerza się gwałtownie w czarę głosową[1][2][3].
Klasyfikacja naukowa | |||
423.121.21 | |||
Klasyfikacja popularna | |||
instrument dęty blaszany | |||
|
Zasadniczym czynnikiem akustycznym są wargi grającego – przy najsłabszym ich napięciu powstaje dźwięk podstawowy, którego wysokość zależna jest od długości piszczałki. Przez zwiększanie napięcia warg i przedęcie uzyskuje się kolejne dźwięki szeregu harmonicznego tonu podstawowego[3]. Taką metodą, na jednym instrumencie można uzyskać około 11 wysokości dźwięków (dokładnie zależy to od umiejętności muzyka oraz długości i szerokości piszczałki)[4]. W praktyce, dla celów muzyki artystycznej, i żeby uzupełnić brakujące między harmonicznymi dźwięki, budowano rogi naturalne we wszystkich możliwych strojach[1][4].
W pierwszej połowie XVIII wieku do konstrukcji rogu naturalnego wprowadzono krągliki[1] – zwinięte odcinki rury, które zakłada się między ustnikiem a wlotem korpusu. Skutkiem jest przedłużenie piszczałki, a więc uzyskanie niższego o wymagany interwał dźwięku[5]. Zmiana krąglików jest czasochłonna i uniemożliwia szybką modulację[2].
W połowie XVIII wieku Anton Hampel(inne języki) wynalazł sposób uzupełniania luk dźwiękowych w skali harmonicznej rogu naturalnego[6]. Odkrył, że przez częściowe zatkanie czary głosowej dłonią można uzyskać dźwięki o półton wyższe[1] i wyróżnił trzy stopnie zatykania: połówkowe, trzyćwierciowe i pełne[6]. Dźwięki odkryte i zakryte dają razem w najwyższej oktawie pełną skalę chromatyczną[2].
W drugiej połowie XVIII wieku krągliki zastąpiono kolankowatymi rurkami[1] zwanymi inwencjami, które – podobnie jak krągliki – przedłużają korpus, ale umieszczone są wewnątrz okręgów rury. Jedna inwencja może być w krótkim zakresie i niepłynnie wsuwana i wysuwana, co umożliwia szybką zmianę stroju[2].
W XIX wieku opracowano rogi naturalne nazwane cor omnitonique(inne języki). Wyposażone są w stały zestaw krąglików, których włączanie i wyłączanie odbywa się za pomocą suwaka lub małej tarczy[5].
- pocztowy
- ślimakowaty
- dampierowski
- krąglikowy
- inwencyjny
- fr. cor omnitonique