ਮਾਂਚੂ ਭਾਸ਼ਾ
From Wikipedia, the free encyclopedia
ਮਾਂਚੂ (ਮਾਂਚੂ: ᠮᠠᠨᠵᡠ ᡤᡳᠰᡠᠨ, ਮਾਂਜੂ ਗਿਸੁਨ) ਪੂਰਬ-ਉੱਤਰੀ ਜਨਵਾਦੀ ਗਣਤੰਤਰ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਵਸਣ ਵਾਲੇ ਮਾਂਚੂ ਸਮੁਦਾਏ ਦੁਆਰਾ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਤੁੰਗੁਸੀ ਭਾਸ਼ਾ-ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਇਸਦੇ ਅਸਤਿਤਵ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ 1 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਮਾਂਚੂ ਨਸਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ 70 ਹਜ਼ਾਰ ਹੀ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮਾਤ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬੋਲਦੇ ਹਨ। ਬਾਕੀਆਂ ਨੇ ਚੀਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਕੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਬੋਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਮਾਂਚੂ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਸ਼ਿਬੇ ਭਾਸ਼ਾ ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਿਸਮ ਚੀਨ ਦੇ ਦੂਰ ਪੱਛਮੀ ਸ਼ਿਨਜਿਆਂਗ ਪ੍ਰਾਂਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਲੱਗਪੱਗ 40,000 ਲੋਕ ਉਸਨੂੰ ਬੋਲਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਿਬੇ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਾਂਚੂਆਂ ਦੇ ਵੰਸ਼ ਵਿੱਚੋਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 1636–1911 ਈਸਵੀ ਦੇ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਚਲਣ ਵਾਲੇ ਚਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਿਨਜਿਆਂਗ ਦੀਆਂ ਫੌਜੀ ਛਾਉਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤੈਨਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[3]
ਮਾਂਚੂ ਭਾਸ਼ਾ | |
---|---|
manju gisun | |
ਜੱਦੀ ਬੁਲਾਰੇ | ਚੀਨ |
ਇਲਾਕਾ | Heilongjiang |
ਨਸਲੀਅਤ | 10.7 ਮਿਲੀਅਨ ਮਾਂਚੂ (2000 ਜਨਗਣਨਾ)[1] |
Native speakers | 10 (2015)[2] |
Tungusic
| |
ਉੱਪ-ਬੋਲੀਆਂ |
|
ਲਿਖਤੀ ਪ੍ਰਬੰਧ | ਮਾਂਚੂ ਵਰਣਮਾਲਾ (Mongolian script) |
ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਕੋਡ | |
ਆਈ.ਐਸ.ਓ 639-2 | mnc |
ਆਈ.ਐਸ.ਓ 639-3 | mnc |
Glottolog | manc1252 |
ELP | Manchu |
This article contains IPA phonetic symbols. Without proper rendering support, you may see question marks, boxes, or other symbols instead of Unicode characters. For an introductory guide on IPA symbols, see Help:IPA. |
ਮਾਂਚੂ ਇੱਕ ਜੁਰਚੇਨ ਨਾਮ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਸੰਤਾਨ ਹੈ। ਜੁਰਚੇਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੰਗੋਲ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਨਾਲ ਮਾਂਚੂ ਭਾਸ਼ਾ ਪੈਦਾ ਹੋਈ। ਹੋਰ ਤੁਂਗੁਸੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਾਂਚੂ ਵਿੱਚ ਅਗਲੂਟੀਨੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਸਵਰ ਸਹਿਸੁਰਤਾ (ਵੌਵਲ ਹਾਰਮੋਨੀ) ਵੇਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਾਂਚੂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਇੱਕ ਮਾਂਚੂ ਲਿਪੀ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੰਗੋਲ ਲਿਪੀ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਲਿਪੀ ਦੀ ਖ਼ਾਸੀਅਤ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਉੱਪਰ ਵਲੋਂ ਹੇਠਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮਾਂਚੂ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਉਂਜ ਤਾਂ ਲਿੰਗ-ਭੇਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਲੇਕਿਨ ਕੁੱਝ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਸਵਰਾਂ ਦੇ ਇਸਤੇਮਾਲ ਨਾਲ ਲਿੰਗ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਮਸਲਨ ਆਮਾ ਦਾ ਮਤਲਬ ਪਿਤਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਏਮੇ ਦਾ ਮਤਲਬ ਮਾਤਾ ਹੈ।