Gebruiker:Ziko/Encyclopedie
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedia
Een encyclopedie (Grieks ἐγκύκλιος παιδεία, 'alles omvattende' of 'algemene opleiding') is een bijzonder omvangrijk naslagwerk. Het begrip 'encyclopedie' wijst op uitvoerigheid of een breed spectrum aan onderwerpen, zoals het geval is bij een persoon die encyclopedische kennis wordt toegeschreven. Aan de andere kant wordt niet de gehele kennis, maar alleen een samenvatting of opsomming daarvan gepresenteerd. De encyclopedie is zo gezien een overzichtswerk, een ordening van kennis, die een samenhang creëert. Daarnaast wordt het begrip 'encyclopedie' ook voor veel boeken gebruikt die alleen een beperkt vakgebied of ook maar één onderwerp behandelen, de zogenaamde vakencyclopedieën.
Voor de oudste volledig overgeleverde encyclopedie wordt de Naturalis historia uit de eerste eeuw n.Chr. aangezien. De grenzen waren vaag: encyclopedieën bevonden zich tussen leerboeken aan de ene kant en woordenboeken aan de andere kant. Vooral door de grote Franse Encyclopédie heeft het begrip 'encyclopedie' ingang gevonden voor een Realwörterbuch dat zich bezighoudt met onderwerpen, niet met woorden als taalkundig verschijnsel. Vanwege de alfabetische volgorde worden encyclopedieën in sommige talen vaak ook lexicon genoemd, maar in de geschiedenis van de encyclopedieën zijn er ook nog veel andere begrippen te vinden.
De huidige vorm van het naslagwerk werd vooral sinds de 18e eeuw ontwikkeld; bedoeld wordt een omvangrijk woordenboek over alle onderwerpen voor een breed publiek. In de 19e eeuw kwam de typische, neutraal-feitelijke stijl erbij. Encyclopedieën werden beter gestructureerd en presenteerden nieuwe teksten, niet gewoon oudere (vreemde) uit andere boeken of eerdere encyclopedieën. In Nederland was de Winkler Prins de meest bekende gedrukte encyclopedie, in de Duitstalige landen de Brockhaus Enzyklopädie en in de Engelstalige de Encyclopaedia Britannica.
Vanaf de jaren tachtig van de 20e eeuw worden encyclopedieën ook digitaal aangeboden, op cd-rom en op internet. Soms ging het om een vervolg van oudere werken, soms om nieuwe projecten. Een bijzonder groot succes was de in 1993 voor het eerst gepubliceerde Microsoft Encarta op cd-rom. De in 2001 opgerichte Wikipedia ontwikkelde zich tot de grootste internetencyclopedie.