Gebruiker:Praegressus/bewustzijn
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedia
Bewustzijn is het vermogen om te kunnen ervaren of waarnemen,[1] oftewel een beleving of besef hebben van jezelf en de omgeving.[2]
Bewustzijn is een reflectie op indrukken vanuit de buitenwereld, zoals bijvoorbeeld van mensen, voorwerpen of licht, en vanuit de binnenwereld, zoals bijvoorbeeld van emoties, gedachten of behoeften. Het bewustzijn is weten of ervaren wat er zowel zintuiglijk als cognitief in jezelf omgaat, met eventueel de mogelijkheid om daarover te kunnen communiceren op een bepaalde manier. Verder wordt het bewustzijn (of de essentiële eigenschappen daarvan) gedefinieerd als: waakzaamheid, ervaring, geestesgesteldheid, arousal, gevoel, subject, subjectiviteit, alertheid, intentionaliteit, beseffen, geheugen, geweten, weten en begrijpen.[3]
Bewustzijn als onderwerp in de filosofie wordt meestal aangeduid als de filosofie van de geest. Waarin het vooral gaat om de beschrijving over de aard van bewustzijn, om zodoende de essentiële eigenschappen van bewustzijn vast te stellen. Bewustzijnsconcepten gaan verder vooral over de wisselwerking tussen lichaam en geest of fysiek en mentaal, bekend als het lichaam-geestprobleem, of opvolgend tussen hersenactiviteit en bewustzijnservaring, bekend als het moeilijke probleem van bewustzijn. Andere concepten zijn andermans bewustzijn, dierenbewustzijn, kunstmatig bewustzijn, de locatie van bewustzijn, het bewustzijn als attribuut, qualia en de vraag of de wereld direct of indirect wordt waargenomen. Verder zijn er diverse stromingen of metafysische standpunten met betrekking tot het bewustzijn, zoals: pluralisme, trialisme, dualisme en monisme. Naast de dualistische opvattingen gaat het tegenwoordig vooral over diverse monistische bewustzijnsverklaringen. Daarnaast zijn er ook opzichzelfstaande- en Oosterse stromingen die het bewustzijn verklaren.
Mede dankzij recente ontwikkelingen in de technologie is het bewustzijn de afgelopen decennia uitgegroeid tot een belangrijk onderwerp in de onderzoeken binnen de psychologie, de geneeskunde en de wetenschap. Vanuit deze disciplines en de filosofie wordt het bewustzijn als term veelal gebruikt als een opvolging of plaatsvervanging van de termen ziel of geest en soms psyche, daarom ook in dit Wikipedia artikel.
In psychologische zin wordt het bewustzijn onderverdeelt in het uitwendige leven, zoals gedragingen met betrekking tot andere mensen en de omgeving, en het inwendige leven, zoals de individuele beleving van gedachten of gevoelens. Het gaat vaak over een beperking of wijziging van een normale bewustzijnstoestand, door bijvoorbeeld een psychische aandoening, hersenbeschadiging of drugs. De psychologische disciplines die zich richten op het bewustzijn zijn de experimentele psychologie, de neuropsychologie en de cognitieve psychologie.
In de geneeskunde is de beoordeling van het bewustzijn vooral praktisch gericht op genezing. Het gaat daarbij vooral om de hoeveelheid bewustzijn van iemand, bijvoorbeeld bij bewustzijnsstoornissen, zoals: coma of locked-in-syndroom of bewustzijnsniveaus, zoals: verwardheid of een delier.
In de wetenschap zijn het vooral de neurowetenschap en de cognitiewetenschap (of de cognitieve neurowetenschap) die er voor gezorgd hebben dat de zogenaamde neurale correlaten van bewustzijn in toetsbare verklaringsmodellen worden opgesteld.[4] Daarnaast zijn er diverse verklaringen over de evolutionaire ontwikkeling en oorsprong van het bewustzijn. Verder zijn er kwantummechanische, elektromagnetische, wiskundige natuurkundige en noëtische verklaringsmodellen of hypothesen over het bewustzijn.
Daarnaast bestaan er nog spirituele-, esoterische- of religieuze stromingen die het bewustzijn omschrijven.